در مقایسه شکلات تلخ و شکلات شیری، شکلات تلخ مقدار بیشتری از ترکیبات اصلی کاکائو را در خود دارد؛ در حالی‌که شکلات سفید اساساً فاقد این ترکیبات است. شکلات‌های شیری و سفید معمولاً حاوی شیر و شکر بیشتری هستند و طعم ملایم و شیرین‌تری دارند. اما شکلات تلخ به دلیل درصد بالاتر کاکائو، شیرینی کمتری دارد و طعمی قوی‌تر و گاهی تلخ دارد. اگر به دنبال خرید شکلات تلخ هستید و دوست دارید از ترکیبات و ارزش غذایی آن باخبر شوید، ادامه این مقاله مناسب شما است.
۱. تأثیر بر سلامت قلب
کاکائو سرشار از ترکیبات طبیعی مانند فلاوانول‌ها است که اثرات مثبتی بر سیستم قلبی‌عروقی دارند. این مواد به بهبود عملکرد رگ‌ها، افزایش جریان خون، کاهش فشار خون و کاهش التهاب کمک می‌کنند. بر اساس یک بررسی علمی، مصرف بیشتر شکلات با کاهش ۳۷ درصدی خطر بیماری‌های قلبی و ۲۹ درصدی خطر سکته مغزی مرتبط بوده است.
۲. بهبود چربی خون
برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف روزانه تنها ۲ گرم شکلات تلخ با حداقل ۷۰ درصد کاکائو، به مدت شش ماه می‌تواند سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید را بهبود دهد.
خرید سریع مایحتاج سوپرمارکتی
با اسنپ‌مارکت اکسپرس، هرچی نیاز داری آنلاین سفارش بده و سریع تحویل بگیر.
۳. کاهش خطر دیابت
شکلات تلخ می‌تواند به بهبود سطح قند خون ناشتا و کاهش مقاومت به انسولین کمک کند. شواهد نشان می‌دهند که مصرف منظم و کنترل‌شده این نوع شکلات، ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد یا در مدیریت بهتر آن مؤثر باشد.
۴. حمایت از سلامت روده
شکلات تلخ می‌تواند تأثیر پری‌بیوتیکی داشته باشد و به بهبود تنوع و ترکیب میکروبیوم روده کمک کند. این مسئله نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی بدن و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها دارد.
۵. بهبود خلق‌وخو
مصرف شکلات تلخ ممکن است بر خلق‌وخو اثر مثبت بگذارد. یکی از دلایل آن، ارتباط میان سلامت روده و وضعیت روانی است. تنوع بیشتر میکروب‌های مفید در روده با احساسات مثبت‌تر و کاهش احساس تنهایی همراه است. مطالعه‌ای نشان داده افرادی که شکلات با ۸۵ درصد کاکائو مصرف کرده‌اند، تغییرات مثبتی در خلق‌وخو تجربه کرده‌اند؛ درحالی‌که این تأثیر در مصرف‌کنندگان شکلات ۷۵ درصد مشاهده نشد.
۶. کاهش استرس
پلی‌فنول‌های موجود در کاکائو می‌توانند به کاهش سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین کمک کنند. این تأثیر نه‌تنها در افراد سالم بلکه در افرادی که تحت استرس بالا قرار دارند نیز دیده شده است.
۷. تقویت عملکرد مغز
فلاونوئیدهای کاکائو علاوه بر محافظت از سلول‌های عصبی، عملکرد شناختی را نیز بهبود می‌بخشند. همچنین، شکلات تلخ با افزایش جریان خون به مغز، ممکن است در پیشگیری از بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون نقش داشته باشد.
۸. تقویت سیستم ایمنی
خواص آنتی‌اکسیدانی کاکائو به کاهش آسیب‌های سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. این ویژگی ممکن است در محافظت از بدن در برابر بیماری‌هایی مانند سرطان و پیری زودرس مؤثر باشد.
۹. بهبود عملکرد ورزشی
برخی ترکیبات موجود در شکلات تلخ، باعث افزایش نیتریک اکسید در خون می‌شوند که به بهبود گردش خون و کاهش نیاز بدن به اکسیژن در حین ورزش کمک می‌کند. این موضوع می‌تواند باعث افزایش توان و استقامت در فعالیت‌های بدنی شود.
ارزش تغذیه‌ای شکلات تلخ
یک تخته شکلات تلخ (۱۰۱ گرم) با درصد کاکائوی بین ۷۰ تا ۸۵ درصد، به‌طور میانگین دارای ترکیبات زیر است:
- انرژی: ۶۰۴ کیلوکالری
- چربی: ۴۳ گرم
- کربوهیدرات: ۴۶.۴ گرم
- فیبر: ۱۱ گرم
- قند: ۲۴.۲ گرم
- پروتئین: ۷.۹ گرم
- کلسترول: ۳ میلی‌گرم
- سدیم: ۲۰.۲ میلی‌گرم
- آهن: ۱۲ میلی‌گرم
- منیزیم: ۲۳۰ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۷۲۲ میلی‌گرم
- کلسیم: ۷۳.۷ میلی‌گرم
چرا درصد کاکائو مهم است؟
کاکائو سرشار از فلاوانول‌ها است و در زمان خرید شکلات هرچه درصد کاکائوی شکلات بیشتر باشد، مقدار این ترکیبات مفید نیز بالاتر خواهد بود. شکلات‌های تلخ معمولاً بین ۵۰ تا ۹۰ درصد کاکائو دارند، در حالی‌که شکلات شیری بین ۱۰ تا ۵۰ درصد کاکائو دارد. شکلات سفید اصلاً فاقد جامدات کاکائو است و تنها حاوی کره کاکائو است.
محصولات با درصد بالای کاکائو، معمولاً کمتر شیرین هستند و طعم قوی‌تری دارند. بسیاری از متخصصان و علاقه‌مندان به شکلات، محصولاتی با ۷۵ درصد کاکائو یا بیشتر را باکیفیت‌تر می‌دانند. البته این نوع شکلات‌ها ممکن است برای برخی افراد تلخ‌تر از حد مطلوب باشند.
تفاوت کاکائو با کاکائوی خام (Cacao)
هر دو، یعنی کاکائو و کاکائوی خام، از دانه‌های درخت تئوبروما کاکائو به‌دست می‌آیند. تفاوت اصلی آن‌ها به روش فرآوری برمی‌گردد.
کاکائوی خام (Cacao) از دانه‌هایی تهیه می‌شود که به‌صورت نپخته و در دمای پایین فرآوری شده‌اند. این روش باعث می‌شود بخش زیادی از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی دانه حفظ شود.
در مقابل، کاکائو (Cocoa) از دانه‌هایی تولید می‌شود که ابتدا برشته شده‌اند. این فرآیند طعم محصول را ملایم‌تر و ماندگاری آن را بیشتر می‌کند، اما ممکن است بخشی از مواد مغذی در اثر حرارت از بین برود.
نکاتی برای انتخاب شکلات تلخ باکیفیت
- شکلات تلخ را در محیطی خشک و خنک، اما نه در یخچال نگه دارید. در این صورت می‌توان آن را تا دو سال و بدون کاهش کیفیت نگه داشت.
- برای بهره‌بردن از بیشترین میزان فلاونول، شکلاتی با حداقل ۷۰ درصد کاکائو انتخاب کنید.
- برخی محصولات به‌روش «پردازش هلندی» یا قلیایی‌شده تهیه می‌شوند. این فرایند ممکن است ظاهر و طعم را بهبود دهد اما باعث کاهش فلاوانول‌ها می‌شود.
- با وجود تمام مزایا، شکلات تلخ کالری بالایی دارد و ممکن است حاوی چربی و شکر افزوده باشد. مصرف بیش‌از‌حد آن می‌تواند منجر به افزایش وزن یا اختلال در تنظیم قند خون، به‌ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ شود.
چه کسانی باید در مصرف شکلات تلخ احتیاط کنند؟
- افرادی که به کاکائو یا سایر ترکیبات آن حساسیت دارند.
- افرادی که سابقه رفلاکس معده یا میگرن دارند، چرا که شکلات ممکن است محرک این شرایط باشد.
- درصد بالای کاکائو برابر است با کافئین بیشتر. هر تخته شکلات تلخ می‌تواند حاوی حدود ۸۰ میلی‌گرم کافئین باشد.
- برخی شکلات‌ها ممکن است حاوی مقادیر بالایی از فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم باشند. این عناصر می‌توانند به سیستم‌های مختلف بدن آسیب بزنند. از آنجایی که این فلزات در سایر مواد غذایی نیز وجود دارند، رعایت اعتدال در مصرف شکلات ضروری است.
مصرف شکلات در دوران بارداری
برخی مطالعات نشان می‌دهند مصرف متعادل شکلات در دوران بارداری بی‌خطر است و ممکن است با کاهش فشار خون مادر، خطر پره‌اکلامپسی را کاهش دهد. همچنین، هیچ ارتباطی میان مصرف شکلات و بروز ناهنجاری‌های مادرزادی مشاهده نشده است. اما با این حال، مصرف بیش‌از‌حد شکلات می‌تواند به تنگی شریان داکتوس آرتریوزوس (رگی که اکسیژن را به جنین می‌رساند) منجر شود و احتمال بروز مشکلات قلبی در جنین را افزایش دهد.
از سوی دیگر، کاکائو یکی از منابع غذایی حاوی کادمیوم است و دریافت بیش‌از‌حد آن در دوران بارداری، ممکن است باعث کاهش وزن نوزاد شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود زنان باردار مصرف شکلات تلخ را به حداکثر ۳۰ گرم در روز (تقریباً معادل یک مربع ۱.۵ اینچی) محدود کنند و حتما در مورد بهترین زمان مصرف شکلات تلخ نیز تحقیق کنند.
جمع‌بندی
شکلات تلخ به‌دلیل محتوای بالای کاکائو، خواص متعددی برای سلامت دارد که شامل حمایت از سلامت قلب و مغز، بهبود خلق‌وخو و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. اما با این حال، به‌دلیل کالری بالا و احتمال وجود برخی ترکیبات مضر، مصرف آن باید در حد تعادل باشد.
برای اطمینان از مناسب بودن مصرف شکلات تلخ در رژیم غذایی‌تان، به‌ویژه در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
