چطوری مربای سیب خانگی درست کنیم؟

در میان انواع فراورده‌های محبوب از سیب مثل ژله، سس یا کره‌ی سیب، مربای سیب کمتر شناخته شده و معمولاً نادیده گرفته می‌شود؛ در حالی‌که ویژگی‌های خاص خودش را دارد. این مربا هم نرمی و لطافت انواع مربا را دارد، اما بافت آن باعث می‌شود طعم واقعی سیب را احساس کنید و تنها یک خوراکی شیرین نیست.

مربای سیب از آن دسته مرباهایی است که از زمان قدیم توسط مادربزرگ‌ها و مادران آنها درست می‌شده و با طعم شیرین و عطر دل‌نشینی که دارد، هنوز هم به عنوان یکی از اصلی‌ترین مرباها برای میز صبحانه به‌شمار می‌آید.

با اینکه مربای سیب خوش‌طعم و لذیذ است، اما این روزها کمتر در فروشگاه‌ها پیدا می‌شود و همین باعث شده بسیاری از علاقه‌مندان به جای خرید مربا سراغ درست‌کردن آن در خانه بروند. برخلاف انتظار، طرز تهیه‌ی آن بسیار آسان است و فقط با سه ماده‌ی ساده و بدون نیاز به وسایل خاصی درست می‌شود.

در این مقاله یاد می‌گیرید چطور این مربای ساده را درست و برای مدت طولانی نگهداری کنید تا بتوانید در تمام طول سال از طعم بی‌نظیر آن در خانه لذت ببرید. در دیگر مقاله ما «مربای هویج چطوری درست کنیم؟» همچنین می‌توانید در مورد تهیه‌ی مربای هویج نیز اطلاعات به‌دست آورید.

مواد لازم برای تهیه مربای سیب

برای تهیه‌ی مربای سیب تنها به سه ماده‌ی ساده نیاز است و چون سیب خودش سرشار از پکتین طبیعی است، نیازی به استفاده از پکتین آماده نخواهید داشت. در نهایت، مربا با همین مواد هم طعم دل‌چسبی دارد و هم بافت خوبی پیدا می‌کند.

• ۲/۷ کیلوگرم سیب (حدود ۶ عدد بزرگ) – پس از پوست‌گیری، گرفتن هسته و خرد کردن، حدود ۱/۸ کیلوگرم سیب آماده خواهید داشت (معادل ۱۶ پیمانه تکه‌های کوچک نیم تا یک سانتی‌متری)
• ۴ پیمانه شکر
• ½ پیمانه آب‌لیمو تازه یا آماده

برای اینکه مربا طعم و بافت مطلوبی داشته باشد، بهتر است از سیب‌هایی استفاده کنید که هم سفت هستند و هم طعم‌شان ترکیبی از شیرینی و کمی ترشی دارد؛ درست همان سیب‌هایی که معمولاً برای تهیه پای سیب استفاده می‌شوند.  سیب‌های نرم‌تر برای این دستور پیشنهاد نمی‌شوند. این نوع سیب‌ها در طول پخت شکل خود را از دست می‌دهند و نتیجه‌ی نهایی بیشتر شبیه به سس سیب خواهد شد تا مربا. البته اگر چنین اتفاقی افتاد، باز هم طعم خوبی خواهید داشت، فقط بافت آن با مربای سنتی فرق می‌کند.

طرز تهیه مربای سیب

هدف از تهیه مربای سیب، رسیدن به ترکیبی غلیظ و خوش‌قوام است که در آن، بافت تکه‌های میوه کاملاً محسوس باشد. برای رسیدن به این حالت، سیب‌های خردشده ابتدا در ترکیبی از شکر و آب‌لیمو خوابانده می‌شوند. این مرحله که به آن ماسره‌کردن گفته می‌شود، کمک می‌کند تا آب اضافی از بافت میوه خارج شود. در نتیجه، سیب‌ها هنگام پخت حالت خود را حفظ می‌کنند و در مربا از هم نمی‌پاشند.

مرحله اول: آماده کردن مواد

ابتدا باید سیب‌ها را پوست بگیرید، هسته‌شان را جدا کنید و به قطعاتی تقریباً نیم تا یک سانتی‌متری خرد کنید. اندازه‌ی خرد کردن اهمیت دارد؛ چراکه اگر تکه‌ها خیلی ریز باشند، در فرآیند پخت شکل خود را از دست می‌دهند.

پس از خرد کردن، سیب‌ها با شکر و آب‌لیمو ترکیب می‌شوند و یک شب در یخچال می‌مانند. این مرحله باعث تقویت بافت میوه و ایجاد طعمی متعادل در مربا می‌شود.

برای این دستور، حدود ۲/۷ کیلوگرم سیب تازه نیاز است. پس از آماده‌سازی، حدود ۱/۸ کیلوگرم سیب خردشده خواهید داشت (تقریباً ۱۶ پیمانه). برای هر ۴ پیمانه سیب، ۱ پیمانه شکر در نظر گرفته می‌شود. اگر با وزن کار می‌کنید، نسبت مواد به این صورت است:

۱/۸ کیلوگرم سیب آماده + ۹۰۰ گرم شکر

پس از پخت، این مقدار مواد حدود ۴ تا ۵ شیشه حدود ۲۴۰ میلی‌لیتری مربا می‌دهد، که البته بسته به غلظت نهایی ممکن است کمی بیشتر یا کمتر شود.

مرحله دوم: استراحت دادن به مواد

سیب‌های خردشده را داخل یک کاسه‌ی بزرگ بریزید، سپس شکر و آب‌لیمو را اضافه کنید. مواد را به‌آرامی مخلوط کنید تا تمام تکه‌های سیب به‌طور یکنواخت با شکر و آب‌لیمو پوشیده شوند. روی ظرف را بپوشانید و آن را در یخچال قرار دهید. بهترین حالت این است که ترکیب یک شب کامل استراحت کند تا سیب‌ها به‌خوبی آب بیندازند و بافت سفت‌تری پیدا کنند، اما اگر زمان محدود است، حداقل چهار ساعت زمان استراحت کافی است.

مرحله سوم: تهیه‌ی شیره

بعد از اینکه سیب‌ها به‌خوبی استراحت کردند و آب انداختند، آن‌ها را از صافی ریز عبور دهید تا شیره‌ی میوه جدا شود. این شیره را داخل قابلمه‌ای بریزید که قرار است مربا در آن پخته شود. تکه‌های سیب را فعلاً کنار بگذارید، اما در دسترس نگه دارید، چون در مرحله‌ی بعد دوباره به آن‌ها اضافه خواهند شد.

شیره‌ی سیب را داخل قابلمه روی حرارت زیاد قرار دهید تا به جوش آید. وقتی مایع به نقطه‌ی جوش کامل رسید و شروع به قل‌قل کرد، تکه‌های سیب را با دقت اضافه کنید. این مرحله نیاز به احتیاط دارد، چون شربت داغ ممکن است هنگام ریختن میوه به اطراف پاشیده شود.

مرحله چهارم: پخت مربا

حرارت را روی متوسط رو به بالا تنظیم کنید و اجازه دهید سیب‌ها به‌آرامی بپزند. در طول پخت، هر چند دقیقه یک‌بار مواد را هم بزنید تا حرارت به‌صورت یکنواخت پخش شود و از چسبیدن یا سوختن مربا جلوگیری شود.

حدود ۲۰ دقیقه بعد از شروع پخت، می‌توان کم‌کم غلظت مربا را بررسی کرد. ممکن است رسیدن به قوام مناسب تا ۳۰ دقیقه طول بکشد، پس اگر در تست‌های اول هنوز مربا نبسته بود، طبیعی است و پخت باید ادامه پیدا کند.

برای امتحان‌کردن غلظت مربا، یک بشقاب را از قبل در فریزر قرار دهید تا کاملاً سرد شود. سپس مقدار کمی از مربای داغ را روی آن بریزید. وقتی مربا روی سطح سرد خنک شد، می‌توان بافت نهایی آن را به‌درستی تشخیص داد. با توجه به این‌که چه بافتی مدنظر دارید (مربایی سفت‌تر یا کمی روان‌تر) به‌محض رسیدن به غلظت دلخواه، قابلمه را از روی حرارت بردارید و وسایل موردنیاز برای مرحله‌ی کنسرو کردن در آب‌جوش را آماده کنید.

مرحله آخر: کنسرو کردن مربای سیب

مربای داغ را داخل شیشه‌های حدود ۲۴۰ میلی‌لیتری که از قبل آماده کرده‌اید بریزید، طوری که تا حدود نیم سانتی‌متر پایین‌تر از لبه‌ی شیشه پر شود. اگر از قیف مخصوص کنسرو استفاده کنید، تنظیم این فاصله راحت‌تر خواهد بود.

چون بافت مربا نسبتاً غلیظ است، احتمال باقی‌ماندن حباب‌های هوا بین مواد وجود دارد. برای بیرون‌کشیدن این حباب‌ها، از یک کاردک یا چوب نازک استفاده کنید. اگر پس از این مرحله سطح مربا پایین آمد، کمی دیگر اضافه کنید تا فاصله‌ی مورد نظر حفظ شود.

لبه‌ها و دهانه‌ی شیشه را با یک پارچه‌ی تمیز پاک کنید، سپس درپوش فلزی را قرار دهید و حلقه‌ی آن را تا جایی که با نوک انگشت بسته شود و نه بیشتر، سفت کنید.

شیشه‌ها را به مدت ۱۰ دقیقه در آب در حال جوش قرار دهید. بعد از پایان زمان، حرارت را خاموش کنید و اجازه دهید شیشه‌ها ۵ دقیقه دیگر در همان آب داغ باقی بمانند. این زمان اضافی کمک می‌کند مربا کمی خنک شود و از بالا زدن شربت به بیرون جلوگیری شود.

بعد از خارج کردن شیشه‌ها، آن‌ها را روی یک حوله‌ی تمیز در سطحی صاف بچینید و بین هر شیشه حداقل یک سانتی‌متر فاصله بگذارید. اجازه دهید شیشه‌ها ۱۲ تا ۲۴ ساعت در دمای اتاق بمانند تا به‌تدریج خنک شوند و در این مدت، درب آن‌ها پلمپ شود.

پس از خنک شدن، وضعیت درپوش‌ها را بررسی کنید. اگر درب به سمت داخل کشیده شده و با فشار دادن به داخل فرو نمی‌رود، نشان می‌دهد که شیشه به‌درستی کنسرو شده است. در غیر این صورت، شیشه‌هایی که بسته نشده‌اند باید در یخچال نگهداری شوند و تا یک تا دو هفته قابل مصرف هستند. شیشه‌های پلمپ‌شده را می‌توان تا ۱۸ ماه در جای خشک و خنک نگه داشت.

کاربردهای مربای سیب

مربای سیب، برخلاف تصور رایج که آن را صرفاً در دسته‌ی خوراکی‌های شیرین می‌بیند، چاشنی بسیار انعطاف‌پذیری است که می‌توان از آن هم در ترکیب‌های شیرین و هم در کنار طعم‌های شور و گوشتی استفاده کرد. همین ویژگی، آن را به گزینه‌ای کاربردی در وعده‌های مختلف روز و حتی در پذیرایی‌های خاص تبدیل کرده است. برخی از استفاده‌های رایج و خلاقانه برای مربای سیب عبارت‌اند از:

• استفاده به عنوان لایه‌ی میانی شیرینی‌ها و نان‌های شکم‌پر
• افزودن به ساندویچ‌ها، به‌ویژه در کنار کره‌های گیاهی یا پنیرهای خامه‌ای
• مخلوط‌کردن در اوتمیل یا فرنی برای طعم‌دهی
• استفاده به‌عنوان مغز نان تست فرانسوی
• سرو روی پنکیک یا وافل به‌جای شیره یا مرباهای معمول
• همراه با پنیر در پذیرایی از مهمانان، به‌ویژه در کنار پنیرهایی مانند چدار کهنه یا گودا
• مغز شیرینی‌هایی مانند دونات یا پیراشکی سیب
• سرو به‌عنوان چاشنی در کنار گوشت
• پرکردن تارت‌های میوه‌ای یا شیرینی‌های مربایی
• پیچیدن در لایه‌های رول دارچینی یا استیکی‌بان
• و حتی استفاده در تهیه‌ی نوشیدنی‌های ترکیبی

تنوع در طعم‌دهی به مربای سیب

اگر سیب‌هایی خوش‌عطر و خوش‌طعم در اختیار دارید، بهترین کار این است که اجازه دهید طعم طبیعی آن‌ها در مربا حفظ شود و مربا را ساده و بدون افزودنی تهیه کنید. اما اگر بخواهید طعمی متفاوت‌تر به مربا بدهید، چند ماده‌ی ساده وجود دارد که بدون تحت‌تأثیر قرار دادن طعم اصلی سیب، می‌توانند این کار را انجام دهند:

• چوب وانیل: یک عدد وانیل را از طول باز کرده و در دقایق پایانی پخت به مربا اضافه کنید.
• هل سبز: ۳ تا ۴ دانه هل را از همان ابتدای پخت داخل قابلمه بیندازید تا عطر ملایم و ادویه‌ای به مربا بدهد.
• چوب دارچین: اضافه‌کردن یک چوب دارچین در شروع پخت، طعمی گرم و کلاسیک ایجاد می‌کند.
• زنجبیل شکری: چند تکه زنجبیل شیرین‌شده، در آغاز پخت اضافه شود تا مربا کمی تند شود.

طعم این مواد به خوبی با طعم سیب سازگار هستند و بسته به سلیقه، می‌توانند مربای شما را از یک چاشنی ساده به محصولی خاص و خاطره‌انگیز تبدیل کنند. فایده خوردن سیب در تأمین فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مورد نیاز بدن قابل توجه است. این میوه با کاهش التهاب، کمک به سلامت قلب و بهبود عملکرد دستگاه گوارش، نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی ایفا می‌کند. همچنین، مصرف منظم آن می‌تواند به تنظیم قند خون و پیشگیری از برخی بیماری‌ها کمک کند.