سال‌ها تحقیق روی ترکیبات موجود در قهوه، به‌خصوص کافئین و اسید کلروژنیک، نشان داده که این مواد چه تأثیری روی بدن می‌گذارند. شاید بارها مقالات متعدد درباره فواید یا مضرات قهوه دیده باشید، اما آنچه مهم‌تر است، بررسی مجموعه مطالعات علمی در این زمینه است. مثلاً، تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ در مجله Planta Medica منتشر شد، نشان داد که مصرف متعادل قهوه (حدود ۳ تا ۴ فنجان در روز) برای افراد سالم نه‌تنها خطری ندارد، بلکه حتی می‌تواند مفید هم باشد.
البته، تأثیر قهوه و کافئین در هر فرد متفاوت است و تغذیه یک موضوع کاملاً شخصی محسوب می‌شود. با اینکه همچنان تحقیقات بیشتری برای شناخت دقیق‌تر اثرات قهوه بر بدن لازم است، اما تاکنون اطلاعات خوبی در این زمینه به دست آمده که می‌توان از آن‌ها به‌عنوان یک نقطه شروع استفاده کرد.
تاثیر قهوه با معده خالی
برای خیلی‌ها، اولین کار بعد از بیدار شدن، درست کردن یک فنجان قهوه است. اما آیا این عادت می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود؟
بسیاری هشدار می‌دهند که نوشیدن قهوه یا هر نوشیدنی کافئین‌دار قبل از صبحانه برای بدن مضر است، در حالی که خیلی‌ها بدون آن نمی‌توانند روزشان را شروع کنند. حقیقت این است که تأثیر قهوه روی هر کسی متفاوت است. اگر جزو افرادی هستید که معده حساسی دارند، نوشیدن قهوه با معده خالی ممکن است باعث سوء‌هاضمه یا ناراحتی‌های جزئی شود. اما آیا این یعنی قهوه صبحگاهی مضر است؟ چه افرادی نباید قهوه بخورند؟
برای بیشتر افراد، نوشیدن قهوه با معده خالی مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه باعث افزایش اسید معده شود. البته، هیچ مدرک علمی محکمی در مورد عوارض خوردن قهوه اسپرسو ناشتا و همچنین این موضوع وجود ندارد، که نوشیدن قهوه قبل از صبحانه باعث مشکلات جدی گوارشی می‌شود. اما اگر بعد از نوشیدن قهوه احساس ناراحتی می‌کنید، شاید بهتر باشد همراه با صبحانه آن را میل کنید و همچنین به دنبال بهترین زمان خوردن قهوه برای بدن خود باشید.
در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به تأثیر قهوه بر بدن و اینکه چطور می‌توانیم از آن به سالم‌ترین شکل ممکن لذت ببریم.
قهوه و رفلاکس معده (GERD)
اگر سابقه رفلاکس معده یا سوزش سر دل دارید، ممکن است نوشیدن قهوه با معده خالی این مشکل را تشدید کند. دلیلش این است که قهوه می‌تواند باعث افزایش اسید معده شود که در برخی افراد منجر به احساس ناراحتی یا سوزش می‌شود. البته این تأثیر در همه افراد یکسان نیست و بسیاری از مردم بدون هیچ مشکلی قهوه‌شان را حتی اول صبح می‌نوشند. در واقع، هنوز مشخص نیست که قهوه به تنهایی عامل رفلاکس معده است یا عوامل دیگری مانند تغذیه و سبک زندگی هم نقش دارند. بنابراین، اگر بعد از نوشیدن قهوه احساس سوزش معده می‌کنید، شاید بهتر باشد همراه با صبحانه یا کمی بعد از آن مصرفش کنید.
قهوه و حرکات روده
یکی از تأثیرات شناخته‌شده قهوه این است که به تحریک حرکات روده و تنظیم گوارش کمک می‌کند. برای بسیاری از افراد، قهوه نوعی محرک طبیعی برای عملکرد روده است و حتی ممکن است به بازگشت حرکات طبیعی روده پس از جراحی‌های شکمی کمک کند. اما اگر قهوه را با معده خالی بنوشید، ممکن است این اثر خیلی سریع‌تر از حد معمول اتفاق بیفتد و باعث شود احساس ناگهانی نیاز به دستشویی داشته باشید. بنابراین، اگر متوجه شدید که قهوه این تأثیر را روی شما دارد، بهتر است آن را همراه با غذا یا کمی بعد از یک وعده سبک مصرف کنید تا این اثر کنترل‌شده‌تر باشد.
قهوه با معده خالی، خوب است یا بد؟
نوشیدن قهوه با معده خالی برای خیلی از افراد هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر مستعد رفلاکس معده یا حساسیت‌های گوارشی هستید، ممکن است بهتر باشد آن را همراه با چیزی میل کنید. مهم‌ترین نکته این است که بدن خود را بشناسید و ببینید که قهوه چه تأثیری روی شما دارد. اگر حس می‌کنید که باعث ناراحتی گوارشی می‌شود، می‌توانید مقدار کافئین را کاهش دهید، نوع قهوه را تغییر دهید (مثلاً بدون کافئین را امتحان کنید) یا همراه با صبحانه میل کنید تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
چقدر طول می‌کشد تا قهوه اثر کند؟
اگر انتظار دارید که بلافاصله بعد از نوشیدن قهوه انرژی‌تان افزایش پیدا کند، باید بدانید که این فرآیند کمی زمان می‌برد. معمولاً ۱۵ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد تا کافئین در بدن جذب شود و اثر خود را نشان دهد. بیشتر افراد حدود ۳۰ دقیقه بعد از نوشیدن قهوه، افزایش هوشیاری و تمرکز را احساس می‌کنند. البته، این زمان ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد.
مقدار کافئین در هر فنجان قهوه می‌تواند بر اساس نوع قهوه، اندازه سرو قهوه و تنوع دانه‌های قهوه در هر فنجان متفاوت باشد. اما تقریبا می‌توان انتظار داشت حدود ۹۵ میلی‌گرم کافئین در هر فنجان قهوه وجود داشته باشد. نشانه‌های تأثیر کافئین شامل افزایش انرژی، تمرکز بیشتر و گاهی افزایش نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی می‌شود. اما با این حال، نباید فراموش کرد که کافئین جایگزین خواب کافی نیست. این ماده می‌تواند به شما کمک کند تا هشیارتر بمانید، اما مانند یک خواب باکیفیت، بدن را بازیابی نمی‌کند. بنابراین، برای حفظ سلامت و عملکرد ذهنی مطلوب، استراحت کافی همچنان ضروری است.
راهکارهایی برای افرادی که به قهوه حساس هستند
برخی افراد پس از نوشیدن قهوه تلخ ممکن است دچار ناراحتی معده یا رفلاکس شوند. اگر شما هم چنین تجربه‌ای دارید، می‌توانید با چند تغییر ساده، تأثیر کافئین در بدن خود را متعادل‌تر کنید:
- افزودن شیر: ترکیب شیر با قهوه می‌تواند از شدت اسید معده بکاهد و احتمال بروز سوزش سر دل را کاهش دهد. اگر به دنبال گزینه‌ای متعادل‌تر در میان انواع روش‌های دم کردن قهوه هستید، لاته انتخاب خوبی است، چرا که علاوه بر کاهش اثر اسیدی، مقدار مناسبی پروتئین نیز به بدن می‌رساند.
- استفاده از کرما بدون شکر: برخی افراد طعم قهوه را با کرما (خامه‌ی قهوه) ترجیح می‌دهند. در این صورت، بهتر است نوعی را انتخاب کنید که فاقد شکر افزوده باشد تا از مصرف مواد افزودنی غیرضروری پرهیز شود.
- نوشیدن قهوه همراه با غذا: اگر قهوه با معده خالی برای شما مشکل ایجاد می‌کند، می‌توانید آن را همراه با یک وعده‌ی سبک میل کنید. این کار باعث کاهش سرعت جذب کافئین می‌شود و از عوارضی مانند لرزش دست یا سوزش معده جلوگیری می‌کند.
چند پیشنهاد برای نوشیدن قهوه همراه با دیگر مواد:
- یک برش نان سبوس‌دار همراه با کره بادام‌زمینی و میوه
- یک کاسه جو دوسر با شیر، دانه چیا و انواع توت‌ها
- ماست یونانی همراه با گرانولا و میوه تازه
جمع‌بندی
برای بیشتر افراد، نوشیدن قهوه با معده خالی مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر بدن شما نسبت به کافئین حساس است، بهتر است به نحوه‌ی مصرف خود توجه داشته باشید. مهم‌ترین نکته این است که واکنش بدن خود را بشناسید؛ اگر قهوه برای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند، می‌توانید از آن لذت ببرید. اما درصورتی‌که باعث ناراحتی معده یا بی‌قراری می‌شود، مصرف آن را همراه با مواد غذایی امتحان کنید یا نوع قهوه‌ی خود را تغییر دهید. همیشه تعادل را رعایت کنید و از قهوه به روشی که برای بدن شما مناسب است، لذت ببرید.
