زعفران یک ادویه باارزش و بسیار گران‌قیمت است؛ بنابراین سودجویان زیادی با توجه به قیمت زعفران اصل برای سودآوری بیشتر، برای تولید محصولی تقلبی اقدام می‌کنند. به همین دلیل مصرف‌کنندگان باید بدانند چگونه زعفران اصل را از تقلبی تشخیص دهند، تا مبادا در دام این افراد سودجو گرفتار شوند و محصولی بی‌خاصیت را به‌جای این ادویه طلایی خریداری کنید.
از آن‌جایی‌که دستگاه یا سنسور خاصی برای بررسی اصل‌بودن زعفران وجود ندارد، مصرف‌کنندگان باید روش‌های ساده تست زعفران خالص را بلد باشند. در ادامه این مطلب چندین راه ساده برای تشخیص خالص‌بودن یا نبودن زعفران را بررسی کرده‌ایم. برای پیاده‌کردن هریک از روش‌های زیر، به هزینه یا ابزار خاصی نیاز ندارید و کار خرید زعفران را برای شما آسان خواهد کرد.
تشخیص زعفران اصل با اب سرد
تشخیص زعفران اصل با اب سرد رایج‌ترین و معروف‌ترین روش برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی محسوب می‌شود. برای اجرای این روش باید یک کاسه شیشه‌ای پر از آب یا شیر سرد را آماده کنید؛ بعد مقداری زعفران نسابیده بردارید و روی آب یا شیر بریزید.
بعد از 10-15 دقیقه زعفران به‌آرامی رنگی طلایی به خود می‌گیرد و آب یا شیر کاملا زرد می‌شود. در این صورت می‌توانید از خالص‌بودن زعفران خود مطمئن شوید. زعفران خالص آرام‌آرام و به‌‌مقداری کم، رنگ از خود آزاد می‌کند؛ اما زعفران تقلبی بلافاصله مقدار زیادی رنگ قرمز تیره آزاد می‌کند و رشته‌های آن پس از مدت کوتاهی سفید می‌شوند.
تست با جوش شیرین
تشخیص زعفران اصل با جوش شیرین، یکی دیگر از راه‌های کاربردی و جالب است. برای این آزمایش باید مقدار کمی جوش شیرین را در مقداری آب مخلوط کنید. بعد از آن چند رشته زعفران را بردارید و داخل این محلول بریزید. محلول باید کم‌کم زرد شود و نشان دهد که زعفران خالص است. اگر به رنگ زرشکی کم‌رنگ یا نارنجی درآمد، زعفران شما تقلبی است.
تشخیص از روی طعم زعفران
روش دیگر، با چشیدن طعم آن است. زعفران خالص، طعم شیرینی ندارد. اگر طعم زعفران شما شیرین است، پس محصولی تقلبی را خریداری کرده‌اید. برخی افراد سودجو به‌منظور افزایش وزن کلی محصول زعفران، اسپری عسل یا شکر را به محصول اضافه می‌کنند.
زعفران خالص باید طعم تلخی داشته باشد. زعفران خالص بویی تلخ و شبیه به عطر یونجه دارد. جالب است بدانید که بوی زعفران قدیمی، کم‌تر از زعفران تازه‌برداشت‌شده است. وقتی تازه برداشت می‌شود، بوی قوی‌تری می‌دهد؛ اما هنگام دم‌کردن بعد از چند ماه، آن بوی اولیه را نخواهد داشت. محصول قدیمی بویی تند؛ اما نه‌چندان قوی و تلخی دارد.
تست زعفران با انگشت
برای این روش تشخیص زعفران اصل از تقلب، به وسیله یا مواد خاصی نیاز ندارید. برای این کار باید چند رشته زعفران را در آب سرد بریزید. بعد هم از آب بیرون بیاورید و بین دو انگشت خود بمالید. زعفران تقلبی به‌محض مالیدن بین انگشتان، حالت پودری پیدا می‌کند و رشته‌های آن از هم جدا می‌شود. همچنین می‌توانید به‌راحتی زعفران خشک را بین انگشتانتان بمالید و بررسی کنید که رنگ آن مایل به نارنجی یا زرد است. این نشان می‌دهد که محصول شما کاملا خالص است.
تست کاغذی
روش ساده دیگری برای تشخیص زعفران اصل، استفاده از کاغذ است. برخی از افراد سودجو برای افزایش وزن کلی زعفران به آن روغن اضافه می‌کنند؛ برای همین براق‌تر از آن‌چه که هستند به نظر می‌رسند. برای اینکه بفهمید زعفران شما بدون روغن است، می‌توانید چند رشته از زعفرانی را که خریداری کرده‌اید بین دو کاغذ قرار دهید و کمی بمالید. اگر روغنی از خود پس بدهند، محصول دستکاری شده است.
تشخیص از روی شکل ظاهری زعفران
این روش به‌تنهایی کافی نیست؛ اما در خیلی از موارد جواب می‌دهد. محصولات مشابه زیادی با رشته‌های زعفران مانند کاکل رنگ‌شده ذرت، گلرنگ و حتی رشته‌های گوشت قرمز وجود دارد. هنگام بررسی ظاهر زعفران، شما باید خیلی مراقب باشید و حداقل از یک راه دیگر برای تشخیص زعفران اصل استفاده کنید.
زعفران واقعی حتی از نظر ظاهری با تقلبی متفاوت است. رشته‌های زعفران واقعی به شکل شیپور هستند؛ یعنی اگر تارهای زعفران در انتها برآمدگی نداشته باشند، زعفران شما واقعی و خالص نیست.
تست بنزین
تست بنزین یکی از روش‌های جالب و کم‌تر شناخته‌شده برای شناسایی زعفران اصل است. برای تشخیص اصل‌بودن زعفران به کمک این روش می‌توانید مقدار کمی بنزین داخل یک ظرف بریزید و زعفران را داخل آن بیندازید. از آن‌جایی‌که بنزین رنگ زعفران را به خود نمی‌گیرد و زعفران هم در بنزین حل نمی‌شود، بنابراین اگر بنزین رنگی شد، مطمئن باشید که زعفران شما اصل نیست.
تست شناور ماندن روی آب
یکی دیگر از راه‌های تشخیص زعفران اصل از تقلبی، تست شناورماندن است. تارها و رشته‌های زعفران واقعی با ریخته‌شدن روی آب غرق و ته‌نشین نمی‌شوند؛ در عوض آن‌ها شناور می‌مانند. رشته‌های زعفران تقلبی به دلیل سنگینی رنگ یا مواد افزودنی، تا حدی یا به‌طور کامل در آب ته‌نشین می‌شوند.
استفاده از آب جوش
بسیاری از ما عادت داریم که از آب جوش برای دم‌کردن زعفران استفاده کنیم. همین کار می‌تواند به تشخیص خالص و اصل‌بودن زعفران کمک کند. برای اینکه زعفران خالص را با آب جوش شناسایی کنید، باید مقداری از آن را در آب جوش بریزید. بعد از آن، به مدت 5 دقیقه صبر کنید و اگر رنگ رشته‌های زعفران سفید نبود، اصل هستند. اگر هم رنگ آن زیر 5 دقیقه سفید شود، زعفران تقلبی است.
توجه به شکل ریشه زعفران
یکی از راه‌های تقلب در زعفران، عرضه کاکل ذرت رنگ‌شده به‌جای آن است. یکی دیگر از راه‌های تشخیص زعفران اصل، از روی شکل ریشه است. زعفران و کاکل ذرت شبیه هم هستند و مقداری ریشه دارند. اما تفاوت اصلی بین هر دو این است که ریشه‌های ذرت صاف هستند؛ در حالی که انتهای رشته زعفران یا همان ریشه کمی انحنا دارد که نشان‌دهنده کیفیت و اصالت زعفران است.
تشخیص با کمک گاز متان
گاز متان یا گاز شهری یک راه قوی و مطمئن برای متمایز کردن زعفران اصل از تقلبی است. مقداری از زعفران را مستقیما روی شعله گاز بگیرید. بعد از چند لحظه اگر زعفران به رنگ‌های بنفش یا نارنجی درآمد، نشان‌دهنده خالص و اصل‌بودن زعفران است؛ اما اگر زعفران زرد شود، متاسفانه باید بگوییم که با یک محصول تقلبی روبه‌رو هستید.
تست رطوبت
برای تشخیص زعفران اصل به کمک این روش، کافی‌ست که چند رشته زعفران را بین دو انگشت قرار دهید و فشار دهید. اگر شکست، محصول خریداری‌شده اصل است. در مقابل اگر خم شد، محصول تقلبی خواهد بود.
یک نکته که جا دارد در این‌جای مطلب به آن اشاره کنیم این است که هیچ‌گاه زعفران را بدون بسته‌بندی مطمئن و به‌صورت فله و روباز خریداری کنید. حتی اگر زعفران خریداری‌شده اصل باشد، رطوبت عطر و طعم اصلی آن را از بین می‌برد. برخی افراد برای تقلب در وزن آن، اقدام به فروش فله‌ای می‌کنند؛ زیرا زعفران به‌راحتی رطوبت را جذب می‌کند و سنگین‌تر می‌شود.
عکس زعفران اصل و تقلبی
خیلی وقت‌ها می‌توان زعفران اصل را تنها با مشاهده یک عکس، از زعفران تقلبی تشخیص داد. بافت زعفران و ظاهر زعفران تقلبی به خوبی نشان می‌دهد که چه محصولی را خریداری می‌کنید. تصویر زیر به خوبی نشان می‌دهد که زعفران اصل با تقلبی چه تفاوتی از نظر ظاهر دارد.
روش‌های مختلف تولید زعفران تقلبی
این ادویه طلایی، گران‌ترین ادویه در دنیا به شمار می‌رود؛ این نکته، بازار محصولات تقلبی را داغ کرده است. افراد سودجو از روش‌های مختلفی برای تولید محصول فیک استفاده می‌کنند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
استفاده از گلرنگ
گیاهی به نام گلرنگ وجود دارد که شباهت آن به زعفران زیاد است و یک جایگزین ارزان به‌جای آن برای پخت‌وپز به‌شمار می‌رود. گلرنگ زرد مایل به نارنجی است و برای تولید زعفران تقلبی، کمی رنگ قرمز به آن اضافه می‌کنند تا بیشتر شبیه زعفران شود. تست آب سرد، آب جوش و غیره به شما در تشخیص زعفران اصل از تقلبی، به‌خصوص اگر گلرنگ باشد، کمک می‌کند.
استفاده از اقلام مشابه آن
یکی دیگر از راه‌های تهیه زعفران تقلبی، افزودن اقلام مشابه به محصول اصلی است. این اقلام را با زعفران اصلی مخلوط می‌کنند تا راه برای تشخیص محصول اصلی سخت شود. بسیاری از خدانشناس‌ها از کاکل ذرت، رشته‌های نارگیل یا حتی برش باریک گوشت قرمز استفاده می‌کنند و آن‌ها را به‌عنوان زعفران می‌فروشند!
افزایش وزن زعفران با برخی مواد افزدونی
برخی افراد سودجو ممکن است برای افزایش وزن زعفران به آن روغن، عسل، نمک یا شکر اضافه کنند. همان‌طور که در روش‌های این مقاله گفتیم، می‌توانید با توجه به طعم، چربی و بوی محصولی که خریده‌اید، محصول فیک را به‌راحتی تشخیص دهید.
مزایای استفاده از زعفران اصل برای سلامت بدن
- یکی از مزایای زعفران، حمایت از عملکرد شناختی مغز، تقویت حافظه و بهبود یادگیری است.
- کمک به بهبود خلق‌و‌خو و نشاط‌آوربودن، از دیگر مزایای استفاده از آن است.
- به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
- برای پوست مفید است و از آن در کرم‌های جوان‌سازی پوست استفاده می‌شود.
- درد پریود و علائم PMS، همچون نوسانات خلقی، ناراحتی، اضطراب، خستگی، مشکل در خواب، نفخ و درد شکم را کاهش می‌دهد.
- یک ماده تقویت‌کننده قوای جنسی به شمار می‌رود.
- به کاهش وزن به دلیل ایجاد حس سیری کمک می‌کند.
- مصرف آن اثرات مثبتی برای درمان اختلال نعوظ دارد.
تمام این مزایا باعث شده‌اند که این ماده ارزشمند به یکی از ارکان اصلی آشپزی ایرانی تبدیل شود. اما برای اینکه از این ماده به خوبی در تهیه انواع غذا استفاده کنید، بهتر است با نحوه دم کردن زعفران نیز آشنا شوید که در دیگر مقالات به آن پرداختیم.
کلام آخر
همان‌طور که اشاره شد، زعفران یک ادویه باارزش است و برای همین خطر خرید نمونه تقلبی همیشه بیخ گوش شما است. استفاده از روش‌های تشخیص زعفران اصل از تقلبی زمان چندانی از شما نمی‌گیرد و با صرف زمانی اندک می‌توانید یکی از خوش‌طعم‌ترین ادویه‌های جهان را برای پخت‌وپز بخرید.
نظر شما در مورد روش‌های گفته‌شده چیست؟ شما از چه راهی برای تشخیص و شناسایی زعفران اصل استفاده می‌کنید؟ تجربه ارزشمند خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
