ظروف مسی از قدیمی ترین ظرف‌های مورد استفاده در بین ما ایرانی‌ها محسوب می‌شوند. اگرچه استفاده از این ظروف طی یک دوره کمرنگ شده بود، اما بعد از آن به شکل قدرتمندتر و با طراحی زیباتری وارد بازار شدند، به طوری که این روزها وجود ظروف مسی در آشپزخانه به یک منظره زیبا و دیدنی تبدیل شده است. از طرفی پخت غذا در آنها لذت بخش بوده و باعث خوشمزه شدن غذا نیز می‌شوند.
اما استفاده از این ظروف بعد از مدتی منجر به کاهش شفافیت و جلای آنها می‌شود. به همین جهت توصیه می‌کنیم از روش‌های برق انداختن ظروف مسی برای نو و تمیز نگه داشتن آنها استفاده کنید. در این راهنما از اسنپ اکسپرس مگ نحوه براق کردن ظروف مسی را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
آموزش برق انداختن ظروف مسی
ظروف مسی هم به دلیل زیبایی هم به خاطر فواید زیادی که دارند، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند. این ظروف اثر ضد باکتریایی دارند، به این صورت که باکتری‌ها و میکروب‌ها روی آن زنده نمی‌مانند. در واقع این فلز اگرچه در حالت عادی برای انسان خطری ندارد، اما می‌تواند برای این میکروارگانیسم‌ها بسیار مضر باشد. اما درخشش ظروف مسی با گذر زمان کاهش پیدا می‌کند. استفاده مداوم از این ظروف هم منجر به لکه دار شدن آنها می‌شود و در صورتی که به این موضوع بی توجه باشید، ممکن است حتی آثار لکه‌های به جا مانده از روغن در غذاهایی که قرار است بپزید، نفوذ پیدا کنند.
به همین دلیل بهتر است روند تمیز کردن و برق انداختن ظروف مسی را به صورت یک روتین درآورید و هر چند وقت یکبار آنها را با روش‌های ساده خانگی تمیز کنید. برخی از مواد اولیه ای که در این زمینه به شما کمک می‌کنند، ترکیباتی از لیمو، نمک، سرکه و جوش شیرین هستند که به راحتی در هر خانه ای یافت می‌شوند. در ادامه به معرفی شیوه‌های تمیز کردن ظروف مسی با آنها می‌پردازیم.
اسکراب نمک و لیمو
نمک‌ها از هر نوعی که باشند برای برق انداختن ظروف مسی کارآمد خواهند بود. اگرچه نمک‌ها با بلورهای درشت تر برای این کار اثربخشی بهتری دارند. ترکیب نمک با آب لیمو می‌تواند یک اسکراب خانگی قدرتمند برای درخشان کردن انواع ظروف مسی باشد. برای این کار باید مطابق با مراحل زیر پیش بروید.
در قدم اول باید برای هر ظرف مسی بین 1 قاشق غذاخوری تا نهایتاً 1/4 فنجان نمک در نظر بگیرید. این مقدار نمک به اندازه کافی ساینده است و می‌تواند به رفع کثیفی‌ها کمک کند. حال یک لیموی درشت (لیمو سنگی) را از وسط به دو نیم تقسیم کرده و نیمی از آن را از سر آبدار به نمک آغشته کنید. ترکیب لیمو به عنوان یک ماده اسیدی با نمک به عنوان یک ماده ساینده نتیجه فوق العاده ای در تمیز کردن سطح ظروف مسی دارد.
البته توجه داشته باشید که برخی از انواع لیمو به دلیل اسیدی بودن خود منجر به آسیب به سطح مس شوند. به همین دلیل به جای استفاده مستقیم از لیمو می‌توانید از ترکیب آب لیمو با نمک خمیری درست کنید و با استفاده از یک پارچه آن را به سطح ظرف مسی بکشید.
در این مرحله نوبت به سابیدن ظرف مسی می‌رسد. بر این اساس باید کف لیمو یا پارچه آغشته به نمک و لیمو را روی سطح ظرف بکشید. این کار را در هر بخش به قدری تکرار کنید تا به مرور شاهد درخشان شدن آن قسمت از ظرف شوید. اگر بخش‌هایی از ظرف شما دارای لکه‌های قدیمی تر و سخت تر باشد، باید بین 20 تا 30 دقیقه، مخلوط نمک را بعد از سابیدن کامل روی آن قرار دهید. در نهایت هم ظروف خود را آبکشی کرده و به کمک یک دستمال تمیز آنها را خشک کنید و از دستمال برای برق انداختن ظروف مسی استفاده کنید.
ترکیب نمک و سرکه
از دیگر مواد رایج برای جلا بخشیدن به ظروف مسی ترکیب کردن مقداری نمک با سرکه است. برای انتخاب سرکه، بهتر است از سرکه سفید استفاده کنید، زیرا میزان اسیدی بودن آن از سایر انواع سرکه بیشتر است و قدرت بهتری در پاک کردن ظروف و جلا بخشیدن به آنها دارد.
برای تهیه این ترکیب باید مخلوطی تهیه کنید که 2/3 آن را سرکه سفید و 1/3 آن را نمک تشکیل داده باشد. سپس مخلوط را به خوبی هم بزنید. حال باید پارچه ای تمیزی را به محلول نمک و سرکه آغشته کنید و از آن برای تمیز کردن تمامی قسمت‌های مس استفاده کنید. قسمت‌هایی که آلودگی بیشتری دارند باید بیشتر سابیده شوند. برای عملکرد بهتر باید به صورت مداوم پارچه خود را به محلول به دست آمده آغشته کنید.
حال باید ظروف مسی را مطابق با روش نمک و لیمو آبکشی کنید و برای جلا بخشیدن به آنها از یک پارچه خشک استفاده کنید. یک روش دیگر استفاده از نمک و سرکه این است که 1 فنجان سرکه را در 1 قاشق غذاخوری نمک و 3 فنجان آب جوشیده بریزید. دقت داشته باشید که نمک باید در محلول به خوبی حل شود. سپس ظروف خود را درون آن قرار داده و اجازه دهید ظروف مسی بین 2 تا 5 دقیقه خیس بخورند. در نهایت آنها را به شیوه قبل آبکشی و خشک کنید.
ساخت پولیش خانگی
پولیش به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن نواقص سطح مورد نظر حذف و ناحیه مورد نظر درخشان می‌شود. پولیش در صنایع گوناگون از ساخت جواهرات گرفته تا تولید انواع محصولات فلزی استفاده می‌شود. شما هم می‌توانید با تهیه یک پولیش خانگی کارآمد با مواد اولیه در دسترس به برق انداختن ظروف مسی کمک کنید. مراحل انجام این کار به شرح زیر هستند.
برای ساخت پولیش خانگی به مقداری آرد، نمک، پودر شوینده از هر نوعی، آب لیمو، سرکه سفید و آب نیاز دارید. همانطور که مشاهده می‌کنید هر یک از این مواد خود به تنهایی نقش سازنده ای در تمیز کردن و برق انداختن ظروف مسی دارند و در ترکیب با هم می‌توانند بسیار قدرتمندتر عمل کنند.
برای تهیه پولیش باید هر یک از مواد را به نسبت مساوی در ظرفی با هم مخلوط کنید. ترکیب باید به گونه ای باشد که مواد خشک مثل پودر شستشو در محلول حل شوند. هم زدن ماده پولیش را به قدری ادامه دهید که مایع یک دستی آماده شود و هیچ توده ای در آن وجود نداشته باشد. بسته به ظرف خود باید مقدار معینی از این ماده استفاده کنید. برای مثال برای ظروف بزرگ تر 1 فنجان و برای ظروف کوچک تر 2/1 فنجان از ماده پولیش خانگی کافی است.
نکته جالب توجه این است که اگر هر یک از این مواد را در خانه نداشتید، می‌توانید به سادگی جایگزینی برای آنها پیدا کنید. برای مثال به جای پودر شوینده می‌توانید جوش شیرین استفاده کنید و اگر آب لیمو ندارید از آب پرتقال تازه بهره مند شوید.
سابیدن ظروف مسی
پولیش به دست آمده به دلیل ترکیباتی که دارد خاصیت پاک کنندگی بسیار بالایی داشته و خورنده تر از دو مخلوط قبلی است. به همین دلیل هنگام استفاده از آن باید از یک اسفنج نرم تر استفاده کنید تا مانع از آسیب به سطح مس شده و از خراشیدگی آن جلوگیری کنید. سپس با استفاده از اسفنج مقداری از مواد را برداشته و روی سطوح مختلف ظروف خود بسابید. در نهایت نیز آنها را آبکشی کنید.
در فرآیند آبکشی مانند روش‌های قبل باید ظروف مسی خود را به خوبی شسته و آنها را با یک دستمال مناسب خشک کرده و جلا دهید. برای شستشو بسته به میزان کثیفی از یک اسفنج نرم یا زبر استفاده کنید
ترکیب سس تارتار با آب لیمو
شاید برای شما جالب باشد که بدانید سس تارتار هم می‌تواند برای از بین بردن لکه‌های سخت روی ظروف مسی مؤثر عمل کند. در واقع این ماده حالت اسیدی دارد و به دلیل خاصیت سایشی خود برای از بین بردن سخت ترین لکه‌ها هم عملکرد خوبی خواهد داشت.
ترکیب جوش شیرین و لیمو
این ترکیب هم یکی از مواد ساینده فوق قوی است که می‌توانید از آن مانند سایر روش‌های ذکر شده استفاده کنید. برای تهیه این ترکیب کافی است که جوش شیرین را با کمی آب لیمو مخلوط کرده و خمیری نرم به دست آورید. در نهایت نیز با استفاده از یک اسفنج یا دستمال آن را روی سطوح مسی قرار داده و شروع به سابیدن ظرف کنید. سپس ظروف را با آب بشویید تا نتیجه کار را مشاهده کنید.
استفاده از اسید سولفوریک
اسید سولفوریک یا جوهر گوگرد از دیگر مواد جلا دهنده و براق کننده ظروف مسی محسوب می‌شود. جوهر گوگرد به عنوان یک ماده معدنی اسیدی شناخته می‌شود که ترکیبات مختلفی از جمله گوگرد، هیدروژن و اکسیژن دارد. این ماده که استفاده بالایی در مصارف گوناگون دارد، بدون رنگ و بوست و به راحتی در آب حل می‌شود. اسید سولفوریک از دیگر موادی است که می‌توانید از آن برای براق کردن ظروف مسی خود استفاده کنید. البته جوهر گوگرد ممکن است باعث واکنش با سایر مواد فلزی شود، بنابراین از این ماده تنها برای تمیز و براق کردن ظروف مسی خود استفاده کنید.
ضمن اینکه هنگام استفاده از جوهر گوگرد باید نکات ایمنی مانند استفاده از دستکش‌های پلاستیکی مقاوم را فراموش نکنید. برای دیدن حداکثر نتیجه باید مقداری از جوهر گوگرد را با آب مخلوط کنید و ظروف را در آن قرار دهید. با قرار دادن ظروف متوجه خواهید شد که مایع شروع به جوشیدن خواهد کرد. در نهایت وقتی این فرآیند به اتمام رسید باید آنها را درآورده و بشویید.
سس قرمز برای براق کردن ظروف مسی
شاید باورتان نشود اما حتی با استفاده از سس قرمز هم می‌توانید به ظروف مسی خود جلا دهید. به این منظور تنها کافی است که کل سطح ظروف خود را به این ماده آغشته کنید و اجازه دهید تا چند دقیقه باقی بماند. در نهایت سطح ظرف را آبکشی کنید.
استفاده از محلول‌های جلا دهنده
اگر از هیچ یک از روش‌های بالا نتیجه خوبی نگرفتید، می‌توانید با خریدن اسپری‌ها یا محلول‌های مخصوص و جلا دهنده، باعث براق شدن ظروف مسی خود شوید. بسته به نوع محصول شیوه استفاده از آن می‌تواند متفاوت باشد. اما اگر محصول خوبی را خریداری کرده باشید نتیجه رضایت بخش تر از روش‌های خانگی خواهد بود. ضمن اینکه فرآیند تمیز کردن و برق انداختن ظروف سریع تر انجام خواهد شد.
البته این موضوع را به خاطر داشته باشید که محصولات تجاری خاصیت خورندگی بالایی دارند. به همین دلیل اگر زیاد از آنها استفاده کنید، باعث آسیب به سطح ظروف خود خواهید شد. از این رو توصیه می‌کنیم تنها زمانی از این محصولات بهره مند شوید که ظروف مسی شما با مواد خانگی تمیز نمی‌شوند.
تکه‌های گوجه فرنگی
یکی دیگر از مواد جالب و در دسترسی که می‌توانید از آن برای تمیز کردن ظروف مسی خود استفاده کنید، گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی هم به دلیل اسیدی بودن می‌تواند در جلا دادن و براق کردن ظروف مسی مؤثر عمل کند. به این منظور باید گوجه فرنگی‌های درشت را به دو نیم تقسیم کرده و به همان صورت و یا با ترکیب کردن با سایر مواد مثل نمک روی سطح ظروف مسی بکشید. سپس به آن زمان داده و بعد سطح ظرف را آبکشی کنید.
سایر مواد مؤثر در تمیز و براق کردن ظروف مسی
تا اینجا به معرفی دستورالعمل‌های مختلف برای براق کردن ظروف مسی پرداختیم. اما علاوه بر مواد ذکر شده می‌توانید از گزینه‌های دیگری مثل یک مایع ظرفشویی ملایم، اسفنج‌های سلولزی، نمک دریایی، تمر هندی و آرد همه منظوره هم استفاده کنید. البته این مواد زمانی بیشترین نتیجه را خواهند داشت که به صورت مداوم از آنها استفاده کنید.
اما برای از بین بردن لکه‌های سخت روی ظروف مسی هیچ یک از مواد ذکر شده کارایی لازم را نخواهند داشت. به همین دلیل بهترین پیشنهاد استفاده از پولیش‌های تجاری است. از سوی دیگر برای از بین بردن و جدا کردن مواد غذایی چسبیده روی ظروف می‌توانید از آمونیاک بدون عطر استفاده کنید. این ماده می‌تواند به شکل حرفه ای در آزاد شدن مواد غذایی سوخته از سطح ظروف مسی کمک کننده باشد.
از دیگر موادی که می‌توانید برای نگهداری و جلا بخشیدن به ظرف مسی خود استفاده کنید، روغن‌های مختلف هستند. البته این روغن‌ها برای محافظت از دستگیره‌های آهنی ظروف مسی کاربرد دارند. به این منظور می‌توانید انواع روغن معدنی، روغن کتان یا روغن هسته انگور را مورد استفاده قرار دهید.
نکات مهم هنگام استفاده از ظروف مسی
برای اینکه از ظروف مسی خود برای مدت طولانی استفاده کنید، باید به نکات زیادی در حین استفاده از آنها توجه داشته باشید. برای آشنایی با این نکات شناخت موارد زیر خالی از لطف نخواهد بود.
توجه به تغییر رنگ اولیه
زمانی که برای اولین بار است که ظرف مسی خود را روی حرارت قرار می‌دهید، ممکن است متوجه یک کبودی قابل توجه در کف ظرف خود شوید. این تغییر رنگ که علت آن گرماست، در واقع به نوعی یک تغییر ساختار کریستالی در مس است که جای نگرانی ندارد، زیرا مس آسیبی نمی‌بیند. ضمن اینکه در استفاده اول حتماً ظروف خود را با شیر بجوشانید.
عدم استفاده از ماشین ظرفشویی
از نکات مهم در نگهداری ظروف مسی، عدم استفاده از ماشین ظرفشویی است. شما باید تمامی ظروف مسی خود را با دست بشویید تا گرمای اضافی و مواد شوینده خشن ماشین ظرفشویی آسیبی به آنها وارد نکند. برای این کار باید از یک اسفنج نرم، مایع ظرفشویی معمولی و آب گرم استفاده کنید. در نهایت قطعات مسی خود را با یک پارچه نخی خشک کنید. خشک کردن عادی ظروف مسی و قرار دادن آنها در هوا باعث لکه شدن این ظروف می‌شود.
توجه به نوع فرآیند شستشو
ظروف مسی اغلب با قلع پوشانده می‌شوند. این فرآیند باعث می‌شود تا مواد غذایی کمتر به آنها بچسبند و آشپزی با این ظروف ساده تر شود. با این وجود نقطه ذوب این ظروف پایین تر می‌رود. به همین دلیل اگر آنها را به شکلی سخت بشویید، ممکن است روکش قلع آنها از بین برود. بنابراین بهتر است همیشه آنها را تمیز نگه دارید تا مجبور نشوید از مواد ساینده خورنده یا پولیش‌های تجاری برای از بین بردن آلودگی‌ها و براق کردن آنها استفاده کنید. ضمن اینکه در برخی از بایدها و نبایدهای نگهداری از ظروف مسی توصیه می‌شود که در حین پخت و پز با این ظروف از قاشق‌های چوبی استفاده کنید.
توجه به شعله
هنگام پخت و پز با ظروف مسی باید کمی احتیاط کنید، زیرا این ظروف به حرارت حساس هستند و به سرعت گرم می‌شوند. بنابراین در مقایسه با ظروف چدنی یا فولادی بهتر است کمی بیشتر به میزان شعله دقت کنید. پس همیشه شعله را کمی کمتر از حد معمول نگه دارید و غذا را برای مدت بسیار طولانی روی اجاق گاز قرار ندهید. نکته جالب اینکه مس همانطور که خیلی سریع گرم می‌شود، به سرعت هم سرد خواهد شد. به همین دلیل برای تهیه برخی از مواد غذایی گزینه خوبی به نظر می‌رسد. نکته مهم دیگر اینکه مس به دلیل خاصیت رسانایی گرما، همیشه به صورت یکنواختی گرم می‌شود، پس از این بابت نباید نگران باشید.
توجه به نوع نگهداری
بیشتر ما با افتخار ظروف مسی خود را با آویزان کردن یا قرار دادن در بخش‌های مختلف آشپزخانه به نمایش می‌گذاریم، اما شاید هیچ کس تا به حال به ما نگفته بود که این کار می‌تواند از عمر این ظروف کم کند، زیرا قرار گرفتن ظروف مسی در معرض گرما، رطوبت و حتی هوا می‌تواند باعث تغییر رنگ آنها شود. این مواد به دلیل کمک به فرآیند اکسیداسیون می‌توانند خیلی سریع ظاهر ظروف مسی را تغییر دهند. به گونه ای که مس مقداری از پروتون‌های خود را از دست خواهد داد.
اکسیداسیون ظروف مسی ممکن است باعث تغییر رنگ آنها به سمت رگه‌های آبی و بنفش شود و اگر برای مدت طولانی آنها را به همین منوال رها کنید، شاهد رشد نمک‌های سبز-آبی روی سطوح این ظروف خواهید بود. به همین دلیل بسیار مهم است که ظروف مسی خود را در جایی با شرایط محیطی مناسب قرار دهید تا سریع تر از حد معمول اکسید نشوند.
در حالت کلی مس با گذر زمان کدر می‌شود و این حالت به خودی خود خطرناک نیست. حتی وقتی شاهد واکنش پذیری مس در تماس با آب هستید، ممکن است تغییر رنگ این فلز را ببینید. اما زمانی که سطوح ظروف مسی شروع به زنگ زدگی می‌کند و منجر به ایجاد هاله‌های سبز رنگ می‌شود، استفاده از این ظروف می‌تواند خطرناک باشد و احتمال مسمومیت را افزایش دهد.
امکان احیای ظروف مسی
گفتیم که اغلب ظروف مسی از ترکیب قلع با مس ساخته می‌شوند، بنابراین در چنین شرایطی هر چقدر هم که از ظروف خود به خوبی مراقبت کنید، ممکن است شاهد تغییر رنگ و آسیب دیدن لایه رویی آن باشید. اما جالب است بدانید که در صورت لزوم می‌توانید ظروف خود را دوباره قلع کرده و جاهای آسیب دیده را به حالت اول برگردانید.
جمع بندی
ظروف مسی شکوه خاصی به آشپزخانه می‌بخشند و اگرچه قیمت بالاتری دارند، اما طرفداران آنها نیز کم نیستند. برق انداختن ظروف مسی یکی از کارهایی است که پس از مدتی بعد از استفاده از این ظروف باید انجام دهید. روش‌های متعددی برای این کار وجود دارند که نحوه به کارگیری آنها در مطلب آورده شده است. اگرچه ظروف مسی ممکن است زیبا به نظر برسند، اما برای برخی از افراد یکی از سخت ترین کارها این است که آنها را به شکلی تمیز کنند که رنگ آنها از بین نرود.
البته برای برق انداختن ظروف مسی نیاز به مواد اولیه چندان عجیبی ندارید، زیرا اغلب آنها در منزل یافت می‌شوند. حتی اگر به این مواد دسترسی هم ندارید می‌توانید از طریق اسنپ اکسپرس مگ برای سفارش دادن آنها بدون خروج از منزل اقدام کنید.
