جنوب ایران یکی از خاص‌ترین مناطق کشور از نظر تنوع غذایی است. در این نقطه از ایران هر شهر و روستایی، غذای مخصوص به خودش را دارد. از قلیه‌ماهی و میگو گرفته تا دال عدس و مهیاوه، اینها هر غذا انگار امضای خاص خودش را دارد که هیچ جای دیگر طعم آنها را تجربه نمی‌کنید. دلیل محبوبیت غذاهای جنوبی بسیار واضح و روشن است؛ در بیشتر غذاهای این خطه از ایران از مواد تازه دریایی، ادویه‌جات محلی و روش‌های پخت سنتی استفاده می‌شود تا از قدیم تا به امروز نسل‌به‌نسل منتقل شده است.
یکی از ویژگی‌های بارز غذاهای جنوبی، ترکیب تندی، ترشی و عطر قوی ادویه‌ها است. ذائقه‌ی مردم این ناحیه از کشور به‌گونه‌ای است که غذا باید عطر و طعم خوبی داشته باشد و صرفاً سیرکننده نباشد. به همین دلیل است که حتی غذاهای ساده‌ای مانند گمنه یا فلافل، طعمی منحصربهفرد دارند. بخشی از این تنوع نیز حاصل تعامل تاریخی جنوب ایران با کشورهای هند، عربستان و دیگر نقاط است که موجب شکل‌گیری غذاهایی با ریشه‌های خارجی اما هویتی کاملاً بومی شده‌اند.
اگر تاکنون به جنوب سفر نکرده‌اید و تنها نام برخی از این غذاها را شنیده‌اید، نیمی از تجربه‌ی خوش چشیدن طعم بهترین غذاهای جنوبی را از دست داده‌اید. تنها کافی است یکی از این غذاهایی که در ادامه معرفی می‌کنیم را امتحان کنید تا درک کنید چگونه یک غذا و انواع خوراک می‌توانند بخش مهمی از هویت فرهنگی یک منطقه باشند.
قلیه ماهی
قلیه ماهی یکی از مهم‌ترین غذاهای سنتی جنوب ایران است که طعم تند و ترش آن با هیچ غذای دیگری قابل مقایسه نیست. این خورشت با ماهی تازه محلی، سبزی مخصوص مانند مانند گشنیز، شنبلیله، پیاز، سیر، تمر هندی و ادویه‌های تند تهیه و معمولاً همراه با برنج سرو می‌شود و می‌توان آن را یک وعده غذایی کامل دانست. قلیه‌ماهی غذایی ساده اما بسیار خوش‌عطر و طعم است که طعم آن ما را یاد جنوب و زیبایی‌های آن می‌اندازد.
قلیه میگو
قلیه میگو یکی از غذاهای سنتی جنوب ایران است که بیشتر در شهرهای ساحلی پخته و سرو می‌شود. این خورشت با میگو و سبزی مخصوص تهیه می‌شود و طعمی تند و ترش دارد. مزه‌ی اصلی این غذا از ترکیب ادویه‌جات و تمر هندی به‌دست می‌آید که در کنار میگو یک ترکیب بسیار خوب به‌وجود می‌آورند. قلیه میگو معمولاً در کنار برنج سرو می‌شود و به‌دلیل طعم متفاوت و عطر قوی، یکی از انتخاب‌های محبوب در بین غذاهای دریایی جنوب به شمار می‌آید. زمان پخت این غذا نسبتاً کوتاه است و اگر با مواد تازه تهیه شود، طعمی بسیار لذیذی خواهد داشت.
فلافل
فلافل یکی از غذاهای پرطرفدار در مناطق جنوبی ایران است که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ غذایی این منطقه پیدا کرده است. در طرز تهیه فلافل از نخود خیس‌خورده، پیاز، سیر، سبزیجات معطر و ادویه‌های مختلف استفاده می‌شود و نحوه‌ی تهیه آن نیز، درست کردن خمیر و سرخ کردن توپک‌های فلافل در روغن است تا بافتی ترد و طعمی قوی پیدا کند. فلافل در جنوب معمولاً به‌صورت ساندویچ در نان مخصوص و همراه با مخلفات مختلف مانند ترشی مانند ترشی انبه، سس تند و سبزی سرو می‌شود. با اینکه فلافل در دیگر کشورها به عنوان غذای سنتی شناخته می‌شود، اما در جنوب ایران به یک غذای بومی تبدیل شده و هر شهر سبک خاص خود را در تهیه و سرو آن دارد.
سمبوسه
سمبوسه یکی از غذاهای پرطرفدار در جنوب ایران است که معمولاً به‌عنوان یک خوراک سریع و خوش‌طعم شناخته می‌شود. سمبوسه اصل آبادان با ترکیب موادی مانند سیب‌زمینی، سبزی، ادویه و گاهی گوشت یا پنیر تهیه و داخل نان نازک مانند نان لواش پیچیده می‌شود. سمبوسه در روغن داغ سرخ می‌شود تا سطحی ترد و طلایی پیدا کند. هر منطقه از جنوب ممکن است روش خاصی برای تهیه این غذا داشته باشد، اما ویژگی مشترک همه‌ی آنها، استفاده از ادویه‌جات قوی است. سمبوسه معمولاً همراه با سس‌های تند سرو می‌شود و به‌دلیل طعم متفاوتش، جای خود را در میان غذاهای محبوب بسیاری از شهرهای ایران باز کرده است.
قیمه بوشهری
قیمه بوشهری یکی از نمونه‌های خاص و متفاوت خورش قیمه در ایران است که در طبخ آن از ترکیب مواد معطر و ادویه‌های گرم استفاده می‌شود. این خورش بافتی نرم و یکنواخت دارد و طعم آن بیشتر به سمت تند و ترش متمایل است. در تهیه قیمه بوشهری از گوشت، لپه، سیب‌زمینی، رب، لیمو عمانی و ادویه‌هایی مانند دارچین و زیره استفاده می‌شود و اغلب آن را با برنج شیرین یا پلویی که طعمی متفاوت دارد سرو می‌شود و تضاد طعم‌ها در این ترکیب، ویژگی شاخص آن است. قیمه بوشهری در بسیاری از مناطق جنوبی پخته می‌شود و با حفظ ساختار اصلی، در هر منطقه ویژگی‌های محلی خود را دارد.
خورش سبزی اهوازی
خورش سبزی اهوازی یکی دیگر از بهترین و خوشمزه‌ترین غذاهای جنوب ایران است که با ترکیبی خاص از سبزی‌ها و ادویه‌ها تهیه می‌شود. این خورش معمولاً با گوشت گوسفند یا گاو پخته می‌شود و به‌جای لوبیای قرمز که در بیشتر خورش‌های سبزی رایج است، در آن از لوبیای چشم‌بلبلی استفاده می‌شود.
طعم‌دهنده اصلی این غذا پودر لیمو عمانی است که در کنار سبزی‌های تفت‌داده‌شده، طعمی متفاوت و دلچسب به خورش می‌دهد. این غذا بیشتر در مناسبت‌های خاص یا مهمانی‌های خانوادگی طبخ می‌شود و از غذاهای محبوب مردم خوزستان به‌شمار می‌آید.
پلو عربی یا هواری
پلو عربی، که در برخی مناطق جنوبی ایران با نام هواری شناخته می‌شود، از جمله غذاهایی است که ریشه در آشپزی عربی دارد و با گذر زمان، در فرهنگ غذایی جنوب ایران جای خود را پیدا کرده است. این پلو با برنج، گوشت قرمز یا مرغ، حبوبات و ترکیبی از ادویه‌های معطر تهیه می‌شود و رنگ و طعم آن، تحت تأثیر همین ادویه‌ها است.
در تهیه هواری از ادویه‌هایی مانند هل، دارچین، فلفل، زنجبیل و گاهی کاری استفاده می‌شود که به غذا حال‌وهوایی مجلسی می‌بخشند. در برخی نسخه‌ها، این غذا با میگو یا ماهی هم آماده و گاه با مغزهایی مثل بادام یا کشمش تزیین می‌شود. پلو عربی بیشتر در مهمانی‌ها یا مناسبت‌های ویژه طبخ می‌شود و به‌دلیل طعم قوی و متفاوت، در جنوب ایران طرف‌داران زیادی دارد.
خرماپلو
خرماپلو یکی از غذاهای سنتی جنوب ایران است که به دلیل وجود خرما کمی شیرین است و ادویه‌های گرم آن را بسیار لذیذ می‌کنند. این غذا معمولاً با گوشت چرخ‌کرده یا تکه‌های مرغ تهیه می‌شود و خرمای بدون هسته، نقش اصلی را در طعم‌دهی به آن ایفا می‌کند. خرماپلو غذایی مقوی به‌حساب می‌آید و گاهی با موادی مانند کشمش یا خلال بادام نیز سرو می‌شود. طعم متفاوت این غذا باعث شده در مناسبت‌های مذهبی و سفره‌های جنوبی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
آش ارده
آش ارده یکی از غذاهای مقوی جنوب کشور، به‌ویژه در مناطق خوزستان و دزفول است که بیشتر در فصل‌های سرد سال تهیه می‌شود. این غذا شباهتی به آش‌های معمول ندارد و بیشتر شبیه یک پلو با مواد مختلف است. مواد اصلی آن شامل برنج، ماش و ارده (عصاره‌ی کنجد) می‌شود که با هم پخته می‌شوند و ترکیبی با طبع گرم و ارزش غذایی بالا ایجاد می‌کنند. استفاده از ارده، این غذا را منبعی غنی از چربی‌های سالم و انرژی کرده است. آش ارده اغلب همراه با شیره خرما و سبزی سرو می‌شود و به‌عنوان وعده‌ای ساده اما پرخاصیت شناخته می‌شود.
دو پیازه میگو
دو پیازه میگو یکی از غذاهای دریایی جنوب ایران است که پایه این غذا، میگو و مقدار زیادی پیاز است که با ادویه، رب گوجه‌فرنگی و گاهی سیب‌زمینی پخته می‌شود. استفاده از مواد ترش یا تند مانند آب‌لیمو، سرکه یا فلفل، باعث لذیذ شدن این غذا می‌شود. این خوراک اغلب با نان سرو می‌شود، اما بسیاری آن را کنار برنج هم سرو می‌کنند. دو پیازه میگو جنوبی به‌دلیل سادگی در تهیه، طعم عالی و ارزش غذایی بالا، در بسیاری از مناطق جنوبی بسیار محبوب و جایگاه ثابتی در سفره‌های محلی پیدا کرده است.
گبولی‌پلو
گبولی‌پلو یکی از غذاهای محلی جنوب ایران است که بیشتر در مناطق ساحلی مانند هرمزگان طبخ می‌شود. این پلو را با گوشت، برنج، نخود و ادویه‌های معطر آماده می‌کنند و معمولاً در آن از آب گوشت برای پخت برنج استفاده می‌شود تا طعم غذا بسیار بهتر شود. ترکیب نخود پخته‌شده با گوشت و کشمش، غذایی متعادل از نظر ارزش غذایی و طعم به وجود می‌آورد. ادویه‌هایی مانند دارچین، هل، لیموعمانی و زردچوبه نیز در این غذا نقش مهمی در طعم‌دهی دارند. گبولی‌پلو به‌عنوان یک غذای رسمی یا خانوادگی در جنوب شناخته و اغلب با پیازداغ و کشمش تزیین می‌شود.
بلالیت
بلالیت دیگر غذای سنتی جنوب است که در این لیست قرار گرفته و بیشتر در استان بوشهر و شهرهای اطراف آن تهیه می‌شود. این غذا با استفاده از رشته یا ورمیشل، کره و شیره‌ای شیرین که معمولاً از زعفران، شکر، گلاب و هل تهیه می‌شود، آماده می‌گردد. بلالیت بیشتر در وعده صبحانه یا در ایام ماه رمضان برای افطار سرو می‌شود، اما می‌توان آن را در کنار تخم‌مرغ، ماهی یا حتی مرغ نیز مصرف کرد. این خوراک ساده و مغذی، با وجود مواد اولیه در دسترس، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های جنوبی دارد.
ماهی برشته
ماهی برشته از غذاهای ساده اما پرطرفدار در مناطق جنوبی ایران است که با ماهی تازه و ادویه‌های معطر محلی تهیه می‌شود. در تهیه‌ی ماهی برشته، ماهی پس از تمیز شد، با ادویه‌هایی مانند زردچوبه، فلفل، نمک و گاهی مقداری آب‌لیمو مزه‌دار شده و سپس بدون آرد یا خمیر، مستقیماً روی حرارت ملایم برشته می‌شود تا سطح آن طلایی و مغز آن نرم باقی بماند. با توجه به اینکه در تهیه این غذا از روغن استفاده نمی‌شود، آن را می‌توان به غذای سبک و سالم به‌شمار آورد. ماهی برشته را معمولاً با برنج ساده، سبزی خوردن یا مخلفات ترش‌مزه مانند لیمو یا ترشی سرو می‌کنند.
نافله
نافله یکی از خوراک‌های سنتی به‌ویژه در خوزستان است که طعمی متفاوت دارد. این غذا با ترکیب گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی، پیاز، ادویه، سرکه و مقدار مشخصی شکر آماده می‌شود و ویژگی اصلی نافله در طعم آن است که ترکیبی از ترشی و شیرینی را در کنار طعم گوشت و ادویه دارد. نافله معمولاً به‌عنوان غذای اصلی یا میان‌وعده سرو می‌شود و در مراسم‌ها و مناسبت‌های خاص نیز کاربرد دارد.
نان چم‌چمو
نان چم‌چمو از نان‌های سنتی جنوب ایران است که بیشتر در مناطق ساحلی هرمزگان پخته می‌شود. این نان با ترکیب ساده‌ای از آرد، تخم‌مرغ، شکر و مقدار کمی آب تهیه می‌شود و پس از مخلوط شدن مواد، روی سینی مخصوص یا تابه داغ پخته می‌شود تا سطح آن طلایی و مغز آن نرم بماند. طعم شیرین و بافت لطیف آن باعث شده تا این نان به گزینه‌ای محبوب برای صبحانه و میان‌وعده تبدیل شود. نان چم‌چمو معمولاً همراه با چای سرو می‌شود و در میان نان‌های محلی جنوب جایگاه ویژه‌ای دارد.
کباب ماهی صبور
ماهی صبور از انواع پرمصرف ماهی در شهرهای جنوبی ایران است که معمولاً به روش کبابی و همراه با سبزی‌های معطر تهیه می‌شود. این ماهی بافت خاص و تیغ‌های ریزی دارد و برای درست کردن باید بسیار دقت کرد. برای مزه‌دار کردن آن، معمولاً از ترکیب تمر هندی، سیر، پیاز، ادویه‌های جنوبی و سبزی‌هایی مانند گشنیز و شنبلیله استفاده می‌شود که داخل شکم ماهی قرار می‌گیرد. پخت آن اغلب روی زغال انجام می‌شود تا طعم دودی و عطر طبیعی ماهی حفظ شود. ماهی صبور معمولاً با برنج یا نان سرو می‌شود و به‌عنوان غذایی سالم و غنی از پروتئین، جایگاه مهمی در آشپزی جنوب ایران دارد.
اوپیوزی
اوپیوزی یکی از غذاهای ساده و سنتی مناطق جنوبی ایران، به‌ویژه در خوزستان است. این خوراک بیشتر در دسته غذاهای سبک و سریع‌پخت قرار می‌گیرد و مواد اصلی آن شامل پیاز، تخم‌مرغ، رب انار، ادویه و نان خشک می شود. در برخی مناطق، گردو و مقدار کمی شکر نیز به ترکیب افزوده می‌شود تا طعم غذا متعادل‌تر شود. اوپیوزی در واقع نوعی اشکنه با طعمی ترش و ملایم است که اغلب برای شام یا برای مواقعی که زمان پخت محدود است، تهیه می‌شود. این غذا ارزش غذایی بالایی دارد و همچنان بخشی از سفره‌های مردم در شهرهایی مانند دزفول و شوشتر باقی مانده است.
خوراک خرچنگ یا سینگو
خوراک خرچنگ، که در برخی مناطق جنوبی ایران با نام سینگو شناخته می‌شود، یکی از غذاهای دریایی خاص و کمتر رایج در میان غذاهای سنتی جنوب است. این خوراک با استفاده از گوشت تازه خرچنگ و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود. سینگو معمولاً به‌صورت خوراک و همراه با نان یا برنج سرو می‌شود. عطر و طعم خاص آن باعث شده در شهرهای ساحلی مانند بوشهر و آبادان طرف‌داران خاص خود را داشته باشد.
انکاس (خوراک ماهی مرکب)
انکاس با نام محلی ماهی مرکب، از جمله ماهی های جنوب است که در آب‌های خلیج فارس صید می‌شود. این نوع جانور دریایی، در آشپزی جنوبی جایگاه ویژه‌ای دارد. گوشت انکاس پس از آماده‌سازی، معمولاً با پیاز، سیر و ادویه‌های تند پخته می‌شود. در برخی دستورها از رب گوجه‌فرنگی یا فلفل برای افزایش رنگ و طعم آن استفاده می‌شود. این خوراک دریایی را می‌توان با نان، برنج یا به صورت ساندویچ سرو کرد.
دمی لخلاخ
دمی لخلاخ یکی از غذاهای برنجی جنوب ایران است که با ترکیب ماهی و سبزی‌های معطر تهیه می‌شود. این غذا در شهرهای ساحلی مانند بوشهر پخته می‌شود و نام آن برگرفته از واژه‌ای محلی به معنای بوی خوش است. در تهیه‌ی دمی لخلاخ از ماهی بدون استخوان، برنج، پیاز، سیر و سبزی‌هایی مانند گشنیز، شوید و شنبلیله استفاده می‌شود و در برخی دستورها از چاشنی‌هایی مانند لیموعمانی یا تمر هندی برای ایجاد طعم ترش نیز استفاده می‌کنند. دمی لخلاخ را می‌توان با ماهی‌هایی مثل شیر، سنگسر یا هامور تهیه کرد و معمولاً به‌عنوان یک غذای کامل در وعده ناهار سرو می‌شود.
پودینی کوسه
پودینی کوسه یکی از خوراک‌های خاص جنوب ایران است که بیشتر در مناطق بندری مانند قشم و بندرعباس تهیه می‌شود. در تهیه‌ی این غذا از گوشت کوسه یا دیگر ماهی‌های گوشتی استفاده می‌شود و طعمی متفاوت نسبت به دیگر غذاهای جنوب دارد. طعم‌دهنده‌هایی مانند لیمو عمانی و فلفل در این غذا نقش مهمی دارند و باعث می‌شوند پودینی کوسه طعمی تند و ترش پیدا کند. این خوراک را معمولاً با نان یا برنج سرو می‌کنند و به‌عنوان یکی از غذاهای سنتی جنوب، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های محلی دارد.
مهیاوه (سوراغ)
مهیاوه، که در برخی مناطق با نام سوراغ نیز شناخته می‌شود، یکی از فرآورده‌های غذایی سنتی جنوب ایران است که از تخمیر ماهی‌های ریز دریایی تهیه می‌شود. این چاشنی مایع، طعمی تند، شور و قوی دارد و معمولاً به‌عنوان مکمل غذایی در کنار نان‌های محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهیاوه در جزایر و سواحل جنوبی، به‌ویژه قشم و هرمز، رواج بیشتری دارد و با نان‌هایی مانند تموشی یا نان رَک سرو می‌شود.
دال عدس
دال عدس یکی از غذاهای ساده و مغذی جنوب ایران است. در طرز تهیه دال عدس مجلسی از عدس قرمز و ترکیب ادویه‌های تند تهیه می‌شود. این خوراک بیشتر در مناطق گرمسیری جنوبی پخته می‌شود و به‌دلیل طبع گرم، در روزهای خنک یا هنگام افطار کاربرد دارد. مواد اصلی آن شامل دال عدس، سیب‌زمینی، پیاز، سیر و چاشنی‌هایی مانند تمر هندی یا لیمو خشک می‌شود. دال عدس معمولاً با برنج یا دمی سرو می‌شود و به‌عنوان غذایی بدون گوشت، برای افرادی با رژیم گیاه‌خواری نیز مناسب است.
آش غلغل
دیگر غذای خوشمزه‌ی جنوبی، آش غلغل است که بیشتر در مناسبت‌های خاص و روزهای سرد سال تهیه می‌شود. در تهیه‌ی این آش از غلات مانند گندم و برنج، حبوبات مانند ، انواع لوبیا، عدس، نخود و گوشت استفاده می‌شود و به‌دلیل مواد متنوع، طعمی عالی و ارزش غذایی بالایی دارد. آش غلغل پس از ساعت‌ها پخت، حالتی کش‌دار و غلیظ پیدا می‌کند و به‌عنوان غذایی کامل و سنگین شناخته می‌شود. این غذا گاهی همراه با روغن حیوانی سرو می‌شود و از گذشته تاکنون، بخشی از فرهنگ غذایی جنوب باقی مانده است.
هزاری
هزاری در گروه پلوهای دریایی قرار می‌گیرد و در تهیه‌ی آن، معمولا از ماهی و سبزی‌های معطر استفاده می‌کنند. انتخاب نوع ماهی در این غذا اهمیت زیادی دارد و بسته به منطقه، از ماهی‌هایی مانند شیر، سرخو یا سنگسر استفاده می‌کنند. ادویه‌های جنوبی مانند زردچوبه، فلفل و گاهی مقداری لیموعمانی نیز برای طعم‌دهی در این غذا استفاده می‌شوند. هزاری معمولاً در وعده ناهار سرو می‌شود و به‌دلیل استفاده از مواد طبیعی و تازه، در بین غذاهای محلی جنوب جایگاه ویژه‌ای دارد.
پوکورا
پوکورا یکی دیگر از خوراکی‌های تند و پرادویه جنوب ایران است که اصالتا به هند نسبت داده می‌شود و در مناطق بندری مانند بوشهر تهیه می‌شود. این غذا از ترکیب آرد، سبزیجات خردشده و ادویه‌های معطر تهیه می‌شود. طعم تند پوکورا، آن را به گزینه‌ای مناسب برای افطار یا میان‌وعده تبدیل کرده است و معمولا آن را با سس‌های خانگی مانند سس نعناع یا سس انبه سرو می‌کنند.
کبه
کبه از آشپزی عربی به سفره‌های محلی جنوب کشور راه پیدا کرده است. در این غذا معمولاً از برنج، گوشت چرخ‌کرده، پیاز و ادویه‌های معطر استفاده می‌شود و بافتی ترد و طعمی عالی دارد. در برخی نسخه‌ها، مواد اضافی مانند کشمش، مغز گردو یا خلال بادام به ترکیب این غذا اضافه می‌کنند تا طعم آن را جذاب‌تر کنند. کبه اغلب در مهمانی‌ها یا مناسبت‌های خاص سرو می‌شود و جنوبی آن را در بین غذاهای محبوب خود قرار داده‌اند.
آش آبادانی
آش آبادانی یکی از غذاهای گرم و مقوی جنوب است که با ترکیب حبوبات، سبزی، گوشت و ادویه‌های مخصوص، طعمی منحصربهفرد پیدا می‌کند. این آش بیشتر در روزهای سرد یا هنگام غروب سرو می‌شود و بخشی از غذاهای محلی شهر آبادان به شمار می‌آید. برخلاف بسیاری از آش‌های ایرانی، در آش آبادانی خبری از کشک نیست. طعم این غذا بیشتر بر پایه ادویه‌های جنوبی، طعم سیرداغ و سبزی‌ها است. این آش هم در خانه‌ی آبادانی‌ها پخته می‌شود و هم در برخی از دکه‌ها و غرفه‌های خیابانی آبادان قابل تهیه است.
امگشت
امگشت یکی از غذاهای محلی جنوب ایران است که پایه اصلی آن برنج، ماهی و سبزی است. این غذا بیشتر با ماهی‌های بومی مناطق جنوبی مانند شوریده یا هامور تهیه می‌شود و طعم آن به دلیل استفاده از ماهی شور یا دودی، حالت خاص و متفاوتی پیدا می‌کند. این غذا بافتی نرم و طعمی شیرین از کشمش دارد که در کنار عطر سبزی‌ها، ترکیبی عالی به وجود می‌آورد. این پلو اغلب در کنار ترشی یا لیموی تازه سرو می‌شود و مناسب وعده ناهار یا شام است.
تنورچه
تنورچه غذایی خوشمزه است که به مناطق جنوب شرقی ایران، به‌ویژه استان سیستان و بلوچستان، تعلق دارد. شیوه سنتی تهیه این خوراک به این صورت است که گوشت را با سیخ درون تنور داغ قرار می‌دهند تا پخته و بافت آن لطیف شود. این غذا اغلب در کنار برنج یا نان محلی سرو می‌شود. ویژگی اصلی تنورچه، سادگی در مواد اولیه و تمرکز بر کیفیت پخت است.
گمنه
گمنه غذایی ساده و در عین حال سیرکننده است که در بخش‌هایی از جنوب ایران، به‌ویژه در استان بوشهر و مناطق هم‌جوار آن، پخته می‌شود. ماده اصلی این غذا نوعی بلغور گندم است که دانه‌هایی ریزتر از معمول دارد و هنگام پخت، حالت نیمه‌نرم و منسجم به خود می‌گیرد. گمنه را می‌توان به‌تنهایی مصرف کرد یا در کنار خوراک‌هایی مانند قلیه ماهی، خورشت بادمجان یا خوراک لوبیا سرو نمود. این غذا با مواد ساده و طبیعی درست می‌شود و به همین خاطر، در گروه غذاهای سالم خانگی قرار و در وعده ناهار یا شام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کراهی
کراهی یکی از غذاهای پرادویه و معطر جنوب شرق ایران است که بسیاری آن را از نظر طعم و عطر با غذاهای جنوب شرق آسیا مقایسه می‌کنند. این غذا معمولاً در یک ظرف فلزی مخصوص به نام کراهی پخته می‌شود که دیواره‌های بلند و گودی دارد و حرارت را به‌خوبی نگه می‌دارد. در برخی مناطق، از میگو یا ماهی برای پخت این غذا استفاده می‌شود اما گوشت متداول در تهیه آن، مرغ است. کراهی معمولاً به شکل خوراکی در کنار نان یا برنج سرو می‌شود. طعم این غذا تند است و برای کسانی که غذاهای قوی و پرادویه را می‌پسندند، انتخابی مناسب است.
شکر پلو
شکر پلو یکی از غذاهای معطر و شیرین جنوب ایران است که با برنج، شکر، زعفران و گلاب تهیه می‌شود. این پلو در مراسم رسمی و آیینی جایگاه ویژه‌ای دارد و معمولا در کنار خوراک‌های گوشتی مانند قیمه یا مرغ سرو می‌شود. بافت این غذا لطیف است، طعم ملایمی دارد و عطر آن نیز گرم است. در بسیاری از مناسبت‌های مذهبی و خانوادگی در شهرهایی چون بوشهر و شیراز، این پلو به‌عنوان نماد بخشش و مهربانی پخته می‌شود.
غذاهای جنوبی جزئی از میراث و زندگی مردم این منطقه هستند. هر غذا با مواد ساده‌ای مثل ماهی، خرما، ادویه و برنج درست می‌شود، اما طعمی خاص و لذیذ دارد که به سادگی نمی‌توان از کنار آنها گذشت. غذاهای جنوبی تنوع زیادی دارند و هرکدام دنیای خودشان را دارند. در این مقاله سعی کردیم لیستی کامل از غذاهای خوشمزه و لذیذ جنوبی آماده کنیم. اگر شما نیز غذایی می‌شناسید که در این مقاله به آن اشاره نشده مانند طرز تهیه پلو شوشتری، در بخش نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.
