شکلات تلخ و شکلات شیری هر دو از خوراکی‌های محبوب هستند که از آنها هم در تهیه‌ی انواع شیرینی و کیک استفاده می‌شود و هم یکی از لذیذترین میان‌وعده‌ها است که در کنار چای و قهوه بسیار می‌چسبد. اما با این حال، از نظر ارزش غذایی و اثرات احتمالی بر سلامت، تفاوت‌های قابل توجهی میان آنها وجود دارد.
شکلات تلخ یا شکلات شیری: انتخاب سالم‌تر
به طور کلی هنگام خرید شکلات، شکلات تلخ گزینه سالم‌تری محسوب می‌شود. شاید در نگاه نخست شکلات شیری مناسب‌تر به نظر برسد، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که شکلات تلخ برتری‌هایی نسبت به مدل شیری شکلات دارد.
- هر دو نوع شکلات به دلیل داشتن چربی بالا، پرکالری هستند.
- شکلات تلخ کربوهیدرات و قند کمتری دارد و در مقابل سرشار از مواد معدنی ضروری است.
- میزان کاکائو در شکلات تلخ بیشتر است و در نتیجه، قند کمتری دارد و منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام فلاونوئیدها است.
- پژوهش‌ها نشان داده‌اند فلاونوئیدها می‌توانند به سلامت قلب کمک کنند، جریان خون را بهبود دهند و تا حدی در کنترل قند خون نقش داشته باشند.
- در مقابل، شکلات شیری به دلیل فرآوری بیشتر، از محتوای آنتی‌اکسیدانی کمتری برخوردار است.
خرید سریع مایحتاج سوپرمارکتی
با اسنپ‌مارکت اکسپرس، هرچی نیاز داری آنلاین سفارش بده و سریع تحویل بگیر.
ترکیبات و ویژگی‌های تغذیه‌ای
شکلات تلخ از دانه‌های کاکائو و کره کاکائو درست می‌شود. این نوع شکلات، هنگام خوردن به آرامی در دهان ذوب می‌شود و مزه‌ای کمی تلخ و ماندگار بر جای می‌گذارد.
شکلات شیری از کره کاکائو، شکر، پودر شیر، لسیتین و مقدار مشخصی کاکائو تهیه می‌شود و طعمی شیرین و بافتی نرم دارد که تنها اندکی تلخی کاکائو در پس‌زمینه آن حس می‌شود.
مقایسه تغذیه‌ای شکلات تلخ و شیری |
||
| مقدار در ۱۰۰ گرم | شکلات شیری | شکلات تلخ (۶۰ تا ۶۹ درصد) |
| کالری | ۵۳۵ گرم | ۵۷۹ گرم |
| پروتئین | ۷.۵ گرم | ۶ گرم |
| چربی (کل/اشباع/غیراشباع) | ۳۰ گرم (۱۸.۵ گرم/۸.۵ گرم) | ۳۸ گرم (۳۳ گرم/۱۳ گرم) |
| کربوهیدرات | ۵۹ گرم | ۵۲ گرم |
| فیبر | ۳ گرم | ۸ گرم |
| قند کل | ۵۲ گرم | ۳۷ گرم |
| آهن | ۲ میلی‌گرم | ۶ میلی‌گرم |
| روی | ۲ میلی‌گرم | ۲.۵ میلی‌گرم |
| مس | ۰.۵ میلی‌گرم | ۱ میلی‌گرم |
| کافئین | ۲۰ میلی‌گرم | ۸۶ میلی‌گرم |
| تئوبرومین | ۲۰۵ میلی‌گرم | ۶۳۲ میلی‌گرم |
نکات کلیدی در مورد جدول بالا:
- در یک رژیم غذایی استاندارد ۲۰۰۰ کالری، مصرف ۱۰۰ گرم شکلات بیش از یک‌چهارم نیاز روزانه به انرژی را پوشش می‌دهد.
- البته در عمل، بیشتر افراد چنین مقداری را در یک وعده مصرف نمی‌کنند و معمولاً مقدار کمتری شکلات می‌خورند.
سایر مواد مغذی موجود در شکلات
- مس (Copper): از عناصر ضروری برای بدن است که در تولید انرژی، سوخت‌وساز آهن و ساخت انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش اساسی دارد. شکلات یکی از منابع مهم تأمین مس به شمار می‌آید.
- روی (Zinc): این عنصر معدنی در فرایندهای حیاتی بسیاری از جمله متابولیسم سلولی، ترمیم زخم، ساخت DNA، کارکرد ایمنی و پیام‌رسانی سلولی نقش دارد و همچنین برای رشد و تکامل طبیعی بدن ضروری است.
- تئوبرومین (Theobromine): ترکیبی طبیعی در دانه‌های کاکائو است که اثر محرک ملایمی دارد. نسبت به کافئین ملایم‌تر و پایدارتر عمل می‌کند و برخی پژوهش‌ها آن را با بهبود عملکرد شناختی مرتبط دانسته‌اند.
اگرچه شکلات شیری پروتئین بیشتری برای بدن فراهم می‌کند و طعمی شیرین‌تر دارد، اما تأثیر شکلات تلخ بر بدن بیشتر است و شکلات تلخ از نظر ارزش تغذیه‌ای غنی‌تر است و فیبر بالاتر، قند کمتر و مواد معدنی مهم‌تر به همراه آنتی‌اکسیدان‌های فراوان دارد. به همین دلیل، برای کسانی که به دنبال گزینه‌ای سالم‌تر هستند، شکلات تلخ انتخاب برتر محسوب می‌شود.
فواید احتمالی شکلات تلخ
شکلات تلخ به دلیل دارا بودن مقدار بالاتری از ترکیبات پلی‌فنولی، بیشترین نقش را در فواید سلامت‌بخش شکلات ایفا می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف متعادل آن می‌تواند اثرات مثبتی همچون کاهش فشار خون، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته، بهبود در تنظیم قند خون و افزایش حساسیت به انسولین داشته باشد. همچنین شکلات تلخ قادر است سطح کلسترول را پایین بیاورد، التهاب‌های بدن را کاهش دهد و در نهایت به بهبود عملکرد شناختی و ذهنی کمک کند.
نکاتی برای انتخاب شکلات مناسب
- هرچه درصد کاکائوی شکلات بیشتر باشد، میزان آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات مفید آن هم بالاتر است. بهتر است سراغ شکلات‌هایی بروید که دست‌کم ۷۰ درصد کاکائو دارند.
- شکلات‌هایی با قند افزوده کمتر، انتخاب سالم‌تری هستند.
- به دنبال محصولاتی باشید که ترکیبات اضافی کمی دارند.
- برچسب‌های ارگانیک لزوماً به معنای سالم‌تر بودن شکلات نیستند. حتی در برخی موارد، شکلات‌های ارگانیک ممکن است فلزات سنگین بیشتری نسبت به شکلات‌های معمولی داشته باشند.
ملاحظات مربوط به سلامت و ایمنی مصرف شکلات
افرادی که به شکلات یا ترکیبات آن حساسیت دارند باید از مصرف آن پرهیز کنند. علاوه بر این، فرآیند کشت و تولید می‌تواند شکلات را در معرض فلزات سنگین قرار دهد. یافته‌های پژوهشی اخیر نشان می‌دهد که شکلات تلخ، به‌ویژه در نمونه‌هایی با بیش از ۵۰ درصد کاکائو، ممکن است حاوی مقادیر قابل توجهی کادمیم، سرب و آرسنیک باشد. اما با این حال، مصرف گه‌گاهی یک وعده شکلات آلوده معمولاً برای بیشتر افراد خطری ایجاد نمی‌کند؛ نگرانی اصلی زمانی است که مقدار زیادی از این نوع شکلات به همراه دیگر منابع غذایی حاوی فلزات سنگین، مانند برخی غذاهای دریایی، مصرف شود و در نتیجه میزان دریافتی بدن از حد مجاز فراتر رود.
