بهترین راه برای شناختن هر کشوری شاید این باشد که به جشن‌های باستانی آن کشور نگاهی بیاندازیم. در ایران هم نوروز از کهن‌ترین جشن‌های دوران باستان است که تا امروز همچنان مهم است. نوروز عید است و عید هم روزی است برای جشن و شادی و کنار هم بودن. اما میهمانی که بدون غذا و خوراکی رنگ و لعاب ندارد.
غذای شب عید نوروز به جز یک رفتار روزمره، معنای دیگری دارد. فرهنگ و غذا تاثیر بسیاری روی هم دارند. به همین دلیل است که نمی‌توانیم غذای شب عید نوروز را تنها در ترکیب کردن و پختن مواد غذایی با هم خلاصه کنیم. فرهنگ غذایی هر جامعه با تاریخ و جغرافیای آن در ارتباط است. همچنین موارد مختلفی مانند تولیدات دامی و کشاورزی، طبقه اجتماعی و میزان رفاه هر ناحیه در فرهنگ غذایی آن تاثیر دارند.
ایران کشوری بزرگ با اقوام گوناگون و شرایط زیستی متفاوت است. به همین دلیل است که غذاهای مخصوص شب عید نوروز در شهرهای مختلف با هم تفاوت دارند.
در این مقاله می‌خواهیم به غذای یکی از مهم‌ترین شب‌های سال یعنی غذای شب نوروز بپردازیم. اگر می‌خواهید امسال غذاهای متنوعی را امتحان کنید و همراه با سال نو، سفره‌ای نو و رنگین داشته باشید، با ما همراه شوید.
غذا برای شب عید چی درست کنم؟
شب عید برای بسیاری از ما بوی سبزی پلو و ماهی می‌دهد. این غذا یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین غذاهای شب عید نوروز است. سبزی‌های معطری مانند شوید، تره، گشنیز و جعفری با عطر کره و زعفران می‌توانند همین حالا که این متن را می‌خوانیم هم ما را گرسنه کنند. چه برسد به آن‌که عید هم باشد و همه دور هم جمع باشیم.
برنج برای ما ایرانی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. پس درست نیست که سفره غذای شب عید نوروز از برنج که نماد برکت است، خالی باشد. سبزی هم نشان از شادی، طراوت و تازگی دارد. پس می‌تواند پای ثابت غذای شب عید ایرانی‌ها باشد. اما ماهی، این موجود پر‌چنب‌و‌جوش، نماد ثروت و فراوانی است.
سبزی پلو و ماهی در واقع نه تنها یک غذا، بلکه یک سفره نعمت و سلامتی است. همچنین باید اضافه کنیم که این غذای شب عید نوروز حاوی پروتئین، ویتامین و مواد مغذی بسیاری است و خوردن آن می‌تواند نیازهای غذایی یک شب شلوغ را تامین کند.
ماهی مناسب غذای شب نوروز
هنگام خرید ماهی برای غذای شب عید نوروز این سوال پیش می‌آید که کدام نوع ماهی مناسب‌تر است؟ اما باید بدانید مهم‌ترین نکته در طعم این شام شب عید، روش پخت ماهی است. این‌که ماهی‌ها کباب شوند، به روش سوخاری درست شوند و یا تبدیل به ماهی شکم‌پر شوند می‌تواند تفاوت زیادی در طعم آن به وجود بیاورد.
اگر ماهی را قبل از پختن مزه‌دار کنید، این غذا با ماهی خوشمزه‌تر هم خواهد شد. ماهی حلوا که از ماهی‌های جنوب است، مورد پسندترین نوع ماهی برای سرو در کنار سبزی پلو است. به جز این نوع ماهی، سفید، سنگسر، سالمون و تیلاپیا هم می‌توانند غذای شب عید نوروز شما را کامل کنند. به جز جیب شما، ذائقه و سلیقه‌تان هم می‌تواند در انتخاب ماهی تعیین کننده باشد.
کوکو سبزی به جای ماهی
یکی دیگر از غذاهای شب عید نوروز کوکو سبزی است. کوکو سبزی هم در کنار سبزی پلو سرو می‌شود و گاهی ماهی و کوکو سبزی با همدیگر سفره شام عید نوروز را رنگین‌تر می‌کنند. در کنار این چیدمان ماهی دودی بخش جذاب دیگر است.
یکی از افسانه‌های معروف در مورد گنجاندن کوکو سبزی در غذای شب عید نوروز این است که با خوردن آن دیگر در سال جدید به «کو…؟کو…؟» نمی‌افتیم. به هر حال امتحانش ضرری ندارد که هیچ، دست‌کم یک غذای مفید هم برای کسانی که با طعم ماهی میانه خوبی ندارند، مهیا کرده‌ایم. جدا از این به دهرحال کوکو سبزی خوراک ارزان‌تری هم هست. پیشهاد کوکو سبزی یا سبزی پلو در منوی غذای شب عید ایرانی برای گیاه‌خواران هم می‌تواند جذاب باشد. تا از تدارک غذای شب عید نوروز جا نمانند.
رشته پلو و رشته امور
رشته‌پلو هم یکی دیگر از انواع غذای شب عید نوروز در ایران است. برخی بر این باورند که با خورد این غذا رشته تمام کارها را در سال نو در دست می‌گیرند. افسانه دیگری هم در مورد ارتباط این غذای شب نوروز با افزایش طول عمر دارد. در کنار رشته پلو می‌توان کشمش سرخ‌شده، نیمرو و انواع گوشت را هم تهیه کرد.
غذاهای مخصوص شب عید نوروز در شهرهای مختلف
غذاهایی که تا حالا از آن اسم بردیم از رایج‌ترین غذاهای مخصوص عید نوروز بودند. اما می‌دانیم که به دلیل گستردگی و تفاوت فرهنگی در ایران هر شهری نیز آداب و رسوم و غذاهای مخصوص شب عید خود را دارند. در ادامه به برخی از شهرها و سفره شام نوروز آن نگاهی می‌اندازیم.
شیراز
کلم‌پلوی شیرازی از غذاهای اصلی و مهم این شهر است. شیرازی‌ها در شب عید هم از این غذا غافل نمی‌شوند. کلم پلو با کلم‌قمری و سبزی‌های معطری مانند تره و ریحان و ترخون درست می‌شود. در کنار آن می‌توان گوشت قلقلی هم سرو کرد و با سالاد شیرازی از طعم آن لذت برد. علاوه بر این اگر گوشت و کلم پلو جدا از هم طبخ شوند، دل میهمانان گیاه‌خوار را هم به دست می‌آورید.
مازندران
شاید از این موضوع خبر نداشته باشید، اما معروف‌ترین غذای ما ایرانی‌ها برای شب عید یعنی همان سبزی پلو با ماهی، یکی از غذاهای سنتی و محلی مازندران است. از دیگر غذاهای مازندرانی‌ها برای شب عید می‌توان به ته‌چین اشاره کرد که با برنج و مرغ آماده می‌شود و می‌تواند انتخابی عالی برای مهمانی‌های عید نیز باشد. اکبر جوجه نیز از دیگر غذاهای محبوب در استان مازندران است که به یکی از محبوب‌ترین مدل‌های غذا با مرغ تبدیل شده که می‌توانید آن را نیز برای شب عید نوروز خود در نظر داشته باشید.
تبریز
دلمه برگ‌مو با سبزی دلمه، لپه، برنج و گوشت چرخ‌کرده پخته می‌شود و برای طعم بهتر آن، از روغن حیوانی محلی استفاده می‌شود. پختن دلمه بسیار زمان‌بر و پیچیدن برگ‌ها سخت است. اما در فرهنگ آذری این غذا به طور جمعی پخته می‌شود و با این روش کار پیچیدن دلمه برای غذای شب عید نوروز آسان خواهد شد.
گیلان
اگر به سوال «شام چی درست کنم؟» برخورد کردید، شک نکنید که در لیست غذاهای گیلانی انتخاب‌های بسیاری دارید. گیلان غذاهای متنوعی دارد. اما ترشی‌تره آن غذایی است که گیلانی‌ها به عنوان غذای شب عید نوروز خود به آن توجه ویژه‌ای دارند. این غذا با انواع سبزی معطر و البته چوچاق و خلواش پخته شده و با برنج کته و یا نان سرو می‌شود. البته که از باقلا قاتق هم برای شام شب عید نمی‌توان صرف نظر کرد.
قزوین
بدون شک معروف‌ترین غذای قزوین قیمه نثار است که آن را برای ورود به سال جدید آماده می‌کنند. این غذای خوشمزه و لذیذ با گوشت، برنج، پیاز داغ، خلال پسته، خلال بادام و خلال پوست پرتقال درست می‌شود و مزه‌ی آن به‌گونه‌ای است که همه عاشق آن خواهند شد.
خراسان
غذای معروف و سنتی خراسانی‌ها قیمه است که به روش خاص مردم این شهر آماده می‌شود و معروف بودن آن به دلیل وجود ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌های بسیاری در این نوع قیمه است. خراسانی‌ها برای تهیه این غذا از هل سبز ساییده شده، جوز هندی، دارچین، زنجبیل، زردچوبه، فلفل سیاه و زعفران دم کرده استفاده می‌کنند و به همین دلیل می‌توان آن را در کنار رشته پلو، پای ثابت سفره خراسانی‌ها برای شب عید دانست.
زنجان و خلخال
شش انداز شاید برای برخی غذای آشنایی نباشد. اما در زنجان، خلخال و برخی شهرهای گیلان، این غذا در چهارشنبه سوری و شب عید پخته می‌شود. شش انداز ترکیبی از مواد غذایی مناسب برای مناطق سردسیر است. بادمجان در کنار گردو، دارچین و کشمش یک غذای شب عید با طبع گرم را برای ما آماده خواهند کرد.
جنوب
غذاهای جنوبی به آبزی‌های دریایی و ادویه‌های ویژه آن منطقه معروف هستند. در جنوب هم قلیه ماهی و انواع دیگری از خوراک‌هایی که ماهی و میگو در سس انار و تمرهندی غوطه‌ور هستند، به عنوان شام مخصوص شب عید پخته می‌شوند.
کرمانشاه
نوروز در شهرهای غربی ایران همیشه پرنشاط و پرپرنگ برگزار می‌شود و به همین خاطر، می‌توان انتظار داشت که سفره‌ی غذای مردم در شهرهایی مانند کرمانشاه بسیار رنگارنگ و متنوع باشد. یکی از غذاهای معروف کرمانشاهی که در شب عید بسیار طرفدار دارد، خورشت خلال است. این خورشت محلی و سنتی با خلال بادام و گوشت تهیه می‌شود و مواد دیگری از جمله زرشک، روغن کرمانشاهی، زعفران و گلاب نیز به این غذا عطر و طعم می‌دهند.
شب عید چه غذایی درست کنیم؟
مشغله درست کردن شام و نهار و نوع غذایی که برای خوردن انتخاب می‌کنیم، گاهی بسیار پررنگ می‌شود. به خصوص وقتی در آستانه یکی از مهم‌ترین جشن‌های سال، یعنی عید نوروز باشیم. شاید شما هم بخواهید امسال سفره خود را با غذاهای مختلف تزيین کنید. و یا بخواهید طعم‌های جدیدی را امتحان کنید.
بگردید و ببینید کدام غذا و از کدام شهر و استان ایران با سلیقه‌تان سازگار است؟ همان را انتخاب کنید و برای غذای شب عید خود تدارک ببینید.
حتی مهم نیست که خرید ویژه‌ای برای تهیه شام عید انجام دهید. گستردگی انواع غذاهای مناسب شب نوروز زیاد است و شما به راحتی می‌توانید با مواد اولیه در دسترس، خودتان و عزیزانتان را به یک شام ایرانی دعوت کنید.
سخن آخر
عید نوروز برای ما یک جشن همگانی است و لازم است برای این روز ویژه یک سفره ویژه نیز ترتیب داد. سبزی پلو و ماهی شاید اولین گزینه برای غذای شب عید باشد. اما گاهی دلمان می‌خواهد تنوع بیشتری را در این جشن بزرگ تجربه کنیم و حتی پاسخ سوال «غذا چی درست کنم؟» را ندانیم. گاهی هم در خانواده یا میان میهمانان خود کسانی را داریم که رژیم غذایی متفاوت و سلیقه دیگری دارند. پس باید برای همه چیز آماده باشیم. کوکوسبزی و رشته پلو، کلم پلو و یا قلیه ماهی و غذاهای دیگری که در این مطلب آورده شده، همه می‌توانند گزینه شما برای غذای شب عید نوروز باشند. از غذای اقوام دیگر الهام بگیرید و از این شب با بهترین غذاها استقبال کنید.
