همانطور که در مقاله عوارض نوشابه انرژی زا عنوان کردیم، احتمال بروز بیماریهای قلبی، افزایش قند خون، مسمومیت با کافئین، ایجاد مشکل در خواب، ایجاد احساس عصبی بودن، ایجاد فشار خون، مشکل در باروری مردان، رفلاکس معده، افزایش احتمال ابتلا به چاقی، تأثیر منفی بر سلامت و زیبایی دندانها و آسیب زدن به کلیه از جمله عوارضی هستند که مصرف نوشیدنی انرژیزا برای بدن دارد.
نوشیدنیهای انرژیزا معمولاً افزایش سریعی در سطح انرژی ایجاد میکنند، اما این اثر پایدار نیست. افت ناگهانی انرژی پس از آن بیشتر به دلیل مقدار بالای شکر و کافئین است که میتواند ریتم خواب را مختل کند و در نهایت احساس خستگی بیشتری به جا بگذارد.
اما در ادامه این مقاله، قرار است در مورد دلایلی که چرا نوشیدنیهای انرژیزا میتوانند باعث خستگی شوند، صحبت کنیم. اگر در مورد این سوال دارید که «آیا انرژی زا چاق میکند؟» در مقالهای دیگر درباره این موضوع صحبت کردیم و به این سوال پاسخ دادیم.
خرید سریع مایحتاج سوپرمارکتی
با اسنپمارکت اکسپرس، هر چی نیاز داری آنلاین سفارش بده و سریع تحویل بگیر.
Ret30
۱. کم آبی بدن
میزان زیاد کافئین میتواند باعث دفع بیش از حد مایعات شود و بدن را به سمت کمآبی ببرد. کمآبی حتی در صورت خفیف بودن هم نشانههایی از جمله موارد زیر دارد:
- ادرار تیره
- خشکی دهان
- خستگی
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- تشنگی
در مراحل شدیدتر، ممکن است علائمی مثل گیجی، سرگیجه، خشکی شدید پوست، غش، تنفس تند، کاهش ادرار، کاهش جریان خون و افزایش ضربان قلب دیده شود.
نکته: برای بیشتر بزرگسالان سالم، مصرف حداکثر ۴۰۰ میلیگرم کافئین در روز ایمن در نظر گرفته میشود و انجمن قلب آمریکا مصرف روزانه بیش از ۲۵ تا ۳۶ گرم شکر افزوده را توصیه نمیکند. البته ممکن است پیش از رسیدن به این مقادیر هم دچار عوارض شوید، بنابراین بهتر است با مقدار کم شروع کنید تا ببینید بدن چگونه واکنش نشان میدهد.
۲. افت قند خون
بیشتر نوشیدنیهای انرژیزا سرشار از شکرهای مختلف هستند. پس از مصرف، قند خون به سرعت بالا میرود اما این افزایش ناگهانی معمولاً مدتی بعد با یک افت محسوس همراه است. این حالت را «افت قند واکنشی» مینامند که در آن سطح قند خون پایین میآید و احساس خستگی و کاهش هوشیاری ایجاد میشود. این علائم معمولاً یکی دو ساعت پس از مصرف ظاهر میشوند.
۳. علائم ترک کافئین
اگر مصرف نوشیدنیهای انرژیزا برای شما عادت شده باشد، کاهش یا قطع آن میتواند با علائم ترک همراه باشد. این موضوع کاهش مصرف را دشوارتر میکند. این علائم شامل سردرد، خستگی، خوابآلودگی، مشکل در تمرکز، تحریکپذیری و گاهی ناراحتیهای گوارشی است.
۴. ایجاد تحمل نسبت به کافئین
کافئین با گذشت زمان اثر اولیه خود را از دست میدهد، زیرا بدن نسبت به آن تحمل پیدا میکند. در نتیجه، افرادی که به طور مرتب نوشیدنی انرژیزا مصرف میکنند برای رسیدن به همان سطح هوشیاری قبلی، به مقدار بیشتری کافئین نیاز پیدا میکنند. این روند میتواند به خستگی، کاهش تمرکز و حتی بیتاثیر شدن مصرف نوشیدنی انرژیزا منجر شود.
۵. بر هم خوردن چرخه خواب
هرچند نوشیدنیهای انرژیزا ممکن است برای مدت کوتاهی هوشیاری ایجاد کنند، اما مصرف مداوم آنها میتواند چرخه طبیعی خواب را مختل کند. این اختلال معمولاً خود را به شکل بیخوابی، بیدار شدنهای متعدد در طول شب، خواب بیکیفیت و خوابآلودگی روزانه نشان میدهد.
نوشیدنیهای انرژیزا چگونه اثر میگذارند؟
نوشیدنیهای انرژیزا با استفاده از کافئین و ترکیبات محرک دیگر، مانند گلوکز، سطح انرژی را بالا میبرند. معمولاً در یک لیوان کوچک ۲۴۰ میلیلیتری از این نوشیدنیها ۸۰ تا ۱۵۰ میلیگرم کافئین وجود دارد.
کافئین با مهار اثر آدنوزین که ماده طبیعی ایجادکننده احساس خواب است، به بدن کمک میکند بیدار و هوشیار بماند. علاوه بر کافئین، بسیاری از این نوشیدنیها شامل موادی مانند ویتامینهای گروه B، کراتین، جنسینگ یا تورین هستند که در افزایش انرژی نقش دارند.
چه کسانی باید از مصرف این نوشیدنیها پرهیز کنند؟
مصرف زیاد کافئین، به ویژه از طریق نوشیدنیهای انرژیزا، میتواند برای برخی افراد خطرآفرین باشد. در صورت بارداری، شیردهی یا ابتلا به هر یک از شرایط زیر، بهتر است این نوشیدنیها را محدود یا از آنها اجتناب کنید:
- اضطراب
- مصرف داروهایی که محرک هستند یا داروهای مرتبط با آسم
- رفلاکس معده به مری (GERD)
- مشکلات قلبی
- فشار خون بالا
- بیخوابی
- زخم معده
راههایی برای افزایش انرژی بدون استفاده از کافئین
راهکارهای مؤثری وجود دارد که بدون وابستگی به کافئین، میتوانند سطح انرژی را در طول روز ثابت نگه دارند. از جمله:
- فعالیت بدنی منظم
- کاهش مصرف الکل
- خواب کافی، حدود ۷ تا ۹ ساعت در شب
- خوردن چند وعده غذایی کوچک به جای وعدههای بزرگ و سنگین
- رعایت اصول بهداشت خواب، مثل خاموش کردن وسایل الکترونیکی پیش از خواب و پایبندی به یک ساعت خواب مشخص
- مدیریت استرس با روشهایی مانند تمرینهای تنفسی یا تکنیکهای ذهنآگاهی
- تأمین آب مورد نیاز بدن
جمعبندی
در مجموع، نوشیدنیهای انرژیزا میتوانند برای مدت کوتاهی احساس هوشیاری ایجاد کنند، اما مصرف آنها همیشه نتیجهای که انتظار میرود را ندارد. مقدار زیاد شکر و کافئین موجود در این نوشیدنیها میتواند باعث کمآبی، افت ناگهانی قند خون، وابستگی و تحمل نسبت به کافئین و در نهایت بر هم خوردن چرخه خواب شود. همین روند است که بسیاری از افراد بعد از مصرف این محصولات به جای افزایش انرژی، با خستگی بیشتری روبهرو میشوند.
از سوی دیگر، همه افراد هم نباید سراغ این نوشیدنیها بروند. کسانی که باردار هستند، شیردهی دارند یا با مشکلاتی مانند اضطراب، بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، بیخوابی یا زخم معده مواجه هستند، بهتر است مصرف بالای کافئین را کنار بگذارند.
برای حفظ انرژی در طول روز، روشهای ساده و مطمئنتری وجود دارد. خواب کافی، فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب، کنترل استرس و تأمین آب بدن میتوانند بدون عوارض، سطح انرژی را بالا نگه دارند و به بهبود تمرکز و کیفیت زندگی کمک کنند.
