سیرابی یکی از غذاهای بسیار سنتی و قدیمی ایرانی است و هریک از مناطق کشور این غذا را به شیوه خاص خود انجام می‌دهند که با دستورهای غذایی شهرهای دیگر کشور متفاوت است. البته برخلاف تصور عموم مردم که غذاهایی مثل سیرابی را مختص ایرانی‌ها می‌دانند، سوپ سیرابی، سیراب و شیردان و خوراک سیرابی یک غذای جهانی است که در بسیاری از کشورهای دنیا طبخ می‌شود.
حتی روز ۲۴ اکتبر در تقویم جهانی با نام روز جهانی سیرابی نامگذاری شده است. خواص سیرابی برای بدن بسیار زیاد است، اما برای اینکه سیرابی را دوست داشته باشید، باید به خوبی طبخ شود.
آشنایی با روش تهیه سیرابی در منزل و یادگیری روش طبخ آن می‌تواند یکی از غذاهای پرطرفدار بازار را به فهرست غذاهای خانگی شما اضافه کند. با ما با روش پخت سیرابی در منزل همراه باشید.
خرید سریع مایحتاج سوپرمارکتی
با اسنپ‌مارکت اکسپرس، هرچی نیاز داری آنلاین سفارش بده و سریع تحویل بگیر.
مواد لازم برای پخت سیرابی
شما برای طبخ یک وعده سیرابی برای حدود چهار نفر به این مواد نیاز خواهید داشت:
- سیراب و شیردان گوسفندی یک دست
- پیاز ۲ عدد
- سیر ۲ حبه
- جگر سفید گوسفند (در صورت نیاز) یک عدد
- آب لیمو ترش 3 قاشق غذاخوری
- نخود (در صورت نیاز) نصف پیمانه
- دارچین یک قاشق چایخوری
- نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و روغن به مقدار کافی
البته به غیر از این مواد ضروری در ترکیب سیرابی، ممکن است به برخی ادویه‌ها و سبزیجات مانند کرفس، هویج و فلفل دلمه‌ای نیز بنا به سلیقه خود نیاز داشته باشید که باید آنها را نیز برای طبخ این غذا باید در اختیار داشته باشد.
طرز تهیه سیرابی خانگی
این غذای خوشمزه از گذشته محبوبیت زیادی در میان بسیاری از ایرانیان داشته است و به همین دلیل از گذشته کله‌پاچه فروشی‌ها به غیر از کله و پاچه، خوراک سیرابی یا سیراب و شیردون را نیز برای وعده‌های غذایی ظهر به بعد سرو می‌کردند.
البته امروزه نیز این سنت در بسیاری از کله پاچه‌فروشی‌ها حفظ شده و می‌توان این خوراک خوشمزه و بسیار مفید را در طباخی‌ها پیدا کرد. اما با این حال بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند دستور طبخ این غذا را نیز مثل طرز تهیه کله پاچه بیاموزند تا خود آن ر ا در منزل طبخ کنند. بنابراین در ادامه با طرز تهیه سیرابی در منزل آشنا خواهیم شد.
مراحله اول: آماده‌سازی سیرابی پیش از پخت
فرآوری و آماده‌سازی سیرابی نیز برای رسیدن به عطر و طعم مطلوب غذا بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل قبل از پخت سیرابی باید آن را با دقت آماده کرده و کاملا تمیز کنیم تا سیرابی پس از تمیز کردن رنگ صورتی و سفید پیدا کند.
از نظر سلامت تغذیه نیز حتما باید سیرابی را به خوبی تمیز کرد زیرا در غیر این صورت خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها در پی مصرف آن وجود دارد. البته اگر تمیز کردن سیرابی برای شما دشوار است، می‌توانید آن را به شکل تمیز و پاک کرده از فروشگاه‌های مواد غذایی معتبر یا با استفاده از سرویس‌های خرید اینترنتی مانند اسنپ مارکت تهیه کنید.
همچنین ببنید: طرز تهیه آش جو با سيرابی گوسفند
مرحله دوم: استفاده از جگر سفید در سیرابی
اگر قصد دارید مانند سیرابی‌فروشی‌های سنتی، این غذا را همراه با جگر سفید طبخ کنید، باید جگر سفید را نیز شسته و روی تخته آشپزخانه آن را خرد کنیم تا برای طبخ آماده شود. سپس باید آن را در همه مراحل آماده‌سازی و پخت همراه سیرابی کنیم.
سیرابی را –همراه با جگر سفید- پس از شستشو داخل یک قابلمه مناسب می‌ریزیم، سپس به آن آب اضافه می‌کنیم. میزان آب باید تا حدی باشد که سطح آن چند بند انگشت بالاتر از سطح سیرابی داخل قابلمه قرار گیرد. حالا قابلمه را روی حرارت زیاد قرار می‌دهیم تا محتویات آن به دمای جوش برسد.
پس از اینکه آب به نقطه جوش رسید، کف موجود در سیرابی خارج می‌شود و روی آب جمع می‌شود و پس از گذشت چند دقیقه که کف سیرابی به‌طور کامل خارج شد، قابلمه را از روی حرارت کنار می‌گذاریم و سیرابی و جگر سفید را در آبکش ریخته و مجددا می‌شوییم.
حتما باید این کار را انجام دهیم تا در پایان سیرابی ما عطر و طعم نامطبوع نداشته باشد و آماده مراحل اصلی پخت شود.
یک نکته: سعی کنید در طول مراحل آماده‌سازی و طبخ خوراک سیرابی در منزل حتما هود آشپزخانه و سیستم تهویه را فعال نگه دارید تا بوی غذا فضای خانه را نگیرد.
مرحله سوم: پخت سیرابی
پس از شستن مجدد سیرابی، می توانیم وارد مراحل اصلی پخت آن شویم. برای پخت سیرابی از انواع سبزیجات و ادویه‌ها می‌توان استفاده کرد اما در این میان سیر و پیاز نقش عمده‌ای در شکل‌گیری طعم مطبوع آن دارند. پیاز و سیرها را پوست می‌گیریم و می‌شوییم.
پیازها را به صورت نگینی خرد می‌کنیم و در یک قابلمه مناسب روی حرارت قرار می‌دهیم. کمی روغن نیز به آن اضافه کرده و به خوبی تفت می‌دهیم تا پیازهای ما سبک و شیشه‌ای شوند. سپس سیرها را هم رنده می‌کنیم و به قابلمه می‌افزاییم و در حد یکی دو دقیقه تفت می‌دهیم تا عطر آنها به خوبی خارج شود.
در همین مرحله مقداری زردچوبه و فلفل سیاه نیز به این ترکیب اضافه می‌کنیم و چند دقیقه دیگر مواد را تفت می‌دهیم تا عطر ادویه‌ها خارج شود. در ادامه سیرابی‌ها را به قابلمه اضافه می‌کنیم و آنها را نیز چند دقیقه با دیگر مواد تفت می‌دهیم.
در این مرحله چند لیوان آب جوش به قابلمه اضافه می‌کنیم. باید به اندازه‌ای آب اضافه کنیم که سیرابی به‌طور کامل زیر آب قرار بگیرند. در ادامه درپوش قابلمه را می‌گذاریم و اجازه می‌دهیم سیرابی حداقل به مدت ۲ ساعت با حرارت ملایم بپزد.
مرحله چهارم: افزودن گوشت و قلم در سیرابی
در برخی دستور‌العمل‌های پخت سیرابی اضافه کردن گوشت آبگوشتی یا قلم نیز به این ترکیب توصیه شده است. در این طرز تهیه افزودن گوشت و قلم برای بهبود بافت و طعم غذا انجام می‌گیرد و باعث قوام سیرابی می‌شود که البته این کار الزامی نیست.
مرحله پنجم: افزودن سبزیجات بیشتر به سیرابی
طرز تهیه سیرابی در مناطق مختلف کشور اندک تفاوت‌هایی با هم دارد. برخی دوست دارند طعم سبزیجات را نیز در سیرابی داشته باشند. اگر شما هم قصد دارید در ترکیب خوراک سیرابی از سبزیجاتی مثل هویج، کرفس و فلفل دلمه‌ای استفاده کنید، آنها را نیز باید پیش از پخت آماده کنید. هویج را پوست می‌گیریم و می‌شوییم و از وسط نصف می‌کنیم. ساقه‌های کرفس را همراه با فلفل دلمه‌ای می‌شوییم و هسته‌های آن را بیرون می‌آوریم و به غذا اضافه کنیم.
مرحله ششم: افزودن نخود به سیرابی
اگر می خواهید روش تهیه سیرابی را به شیوه سنتی بازار پیش ببرید، می‌توانید از نخود در ترکیب آن استفاده کنید. اما برای این کار باید از قبل نخود را در آب خیسانده باشید تا نفخ آن از بین برود.
برای این کار باید نخود را از شب قبل داخل یک کاسه آب بریزیم و اجازه دهیم به خوبی خیس بخورد تا نفخ آن گرفته شود. برای این کار توصیه می‌شود که بهتر است آب درون کاسه را چند مرتبه نیز تعویض کنیم و آب تازه به آن بیفزاییم.
در دستور تهیه سیرابی با نخود، پس از گذشت ۲ ساعت از شروع پخت، نخودهای از شب قبل خیسانده شده را آبکشی کرده و به محتویات قابلمه می‌افزاییم و اجازه می‌دهیم نخود هم به همراه سیرابی به مدت یک تا 1.5 ساعت دیگر بپزد و به‌طور کامل نرم شود.
مرحله هفتم: افزودن نمک به سیرابی
یکی از قلق‌های طرز تهیه سیرابی زمان افزودن نمک به آن است. پس از گذشت سه ساعت پس از بارگذاشتن سیرابی (یک ساعت از اضافه کردن نخود)، نمک غذا را اندازه‌‌گیری کرده و به مقدار لازم به آن نمک اضافه می‌کنیم و اجازه می‌دهیم سیرابی‌ها به مدت ۳۰ دقیقه تا یک ساعت دیگر بپزند.
زمان اضافه کردن نمک به سیرابی در حال پخت بسیار مهم است. زیرا اگر نمک را در اوایل پخت اضافه کنیم، باعث دیرپز شدن سیرابی می‌شود و اگر خیلی دیر این کار را انجام دهیم نیز، سیرابی‌ها بی‌مزه می‌شوند. پس از اینکه سیرابی تقریبا آماده شد نیز دارچین و آب لیمو‌ترش را اضافه کرده و اجازه می‌دهیم یک جوش دیگر بخورد.
مرحله آخر: سرو خوراک سیرابی
معمولا نان دلخواه هواداران سیرابی به همراه این غذا نان سنگک است. پس از آماده شدن این غذا می‌توانیم آن را به همراه مقداری از آب و مواد آن در کاسه ریخته و در کنار نان سنگک، آب لیمو و سبزی سرو کنیم. در بازار بسیاری از علاقه‌مندان خوراک سیرابی، از آن برای وعده بعد از ظهر استفاده می کنند اما در منزل این غذای اذیذ می‌تواند ئاسخی برای پرسش «شام چی بپزم» نیز باشد.
سوالات متداول
آیا اضافه کردن گوشت اضافی در دستور پخت سیرابی وجود دارد؟
در برخی دستور‌العمل‌های پخت سیرابی اضافه کردن گوشت آبگوشتی یا قلم نیز به این ترکیب توصیه شده است. در این طرز تهیه سیرابی افزودن گوشت و قلم برای بهبود بافت و طعم غذا انجام می‌گیرد و باعث قوام سیرابی می‌شود که البته این کار الزامی نیست.
سیرابی آماده طبخ را از کجا می توان تهیه کرد؟
در حال حاضر بسیاری از فروشگاه‌های فروش مواد پروتئینی، اقلامی مثل سیرابی آماده طبخ و کله‌پاچه تمیز شده را دارند ولی راه ساده‌تر برای شما این است که اقلام مورد نیاز خود را با سرویس اسنپ مارکت سفارش دهید تا بدون نیاز به خروج از منزل، در کمترین فاصله زمانی آنها را جلوی درب منزل تحویل بگیرید.
حرارت لازم برای پخت سیرابی چقدر است؟
در برخی دستورالعمل‌ها، استفاده از زودپز برای طبخ سریع‌تر آن پیشنهاد می‌شود ولی جهت تهیه سیرابی به شیوه سنتی و برای رسیدن به طعم دلخواه، سعی کنید از قابلمه معمولی و شعله ملایم استفاده کنید.
اگر به لیست غذاهای سنتی ایرانی نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که یکی از اصول مشترک و مهم‌ترین نکات در تهیه غذاهای سنتی مثل سیرابی صرف زمان کافی است و هر چقدر این غذا با حرارت کمتر و زمان طولانی‌تری بپزد خوش‌طعم‌تر خواهد شد.
میزان آب مورد نیاز سیرابی چقدر است؟
توصیه می‌شود در شروع پخت، آب کافی در قابلمه بریزید تا در میانه پخت نیاز به اضافه کردن آب نباشد، چون روی طعم سیرابی تاثیر منفی می‌گذارد اما اگر در میانه پخت سیرابی، آب درون قابلمه کم شد، باید آب جوش اضافه کنیم.
