شامی سبزی یکی از غذاهای سنتی و محبوب در شمال ایران است که در شهرهای استان‌های مازندران و گیلان طبخ می‌شود. اهالی مازندران و گیلان در تهیه این غذا از مواد اولیه در دسترس چون گوشت، سبزیجات معطر و ادویه‌جات استفاده می‌کنند و این امکان برای شما فراهم است که مواد داخل این غذا را با توجه به ذائقه‌ی خود تغییر دهید. طرز تهیه شامی سبزی در دو استان مازندران و گیلان تفاوت‌هایی دارد و به دلیل استفاده از سبزیجات محلی و شیوه‌های خاص طبخ، طعم و مزه‌ی متفاوتی نیز دارد. در این مقاله قصد داریم به تفاوت‌های طرز تهیه شامی سبزی در مازندران و گیلان بپردازیم و مراحل تهیه‌ی هر کدام را به تفصیل توضیح دهیم.
تاریخچه و اهمیت فرهنگی شامی سبزی در شمال ایران
شامی سبزی به عنوان یکی از غذاهای سنتی مازندرانی و گیلانی، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ غذایی این مناطق دارد. این غذا که معمولاً در مناسبت‌های خاص و دورهمی‌های خانوادگی سرو می‌شود، نشان دهنده طبیعت سبز شمال و ارتباط نزدیک مردم با کشاورزی و استفاده از محصولات محلی است. علاوه بر این، مردم شمال کشور شامی سبزی را یک غذای مقوی و خوش‌طعم می‌دانند و سعی می‌کنند آن را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهند و به همین خاطر، شاهد هستیم که شامی سبزی به عنوان یک غذای پرطرفدار در رستوران‌ها نیز سرو می‌شود. بنابراین شما نیز می‌توانید این غذا را به عنوان یک گزینه‌ی سبک و خوشمزه برای زمانی که پاسخ «شام چی بپزم؟» را نمی‌دانید، در نظر بگیرید.
مواد اولیه مشترک برای شامی سبزی
برای تهیه شامی سبزی چه در گیلان و چه در مازندران، برخی مواد اولیه مشترک هستند که بدون آنها نمی‌توان این غذا را تهیه کرد. این مواد عبارت‌اند از:
- گوشت چرخ کرده: گوشت قرمز (معمولاً گوشت گوسفند یا گوساله) پایه اصلی شامی است
- سبزی‌های معطر: شامل تره، گشنیز، جعفری و شوید
- پیاز: برای افزودن طعم و بافت به شامی
- تخم‌مرغ: برای چسبندگی مواد و ایجاد انسجام
- ادویه‌جات: زردچوبه، نمک و فلفل از ادویه‌های اصلی هستند
- روغن برای سرخ کردن: استفاده از روغن‌های محلی و گیاهی به طعم شامی کمک می‌کند
طرز تهیه شامی سبزی مازندرانی
شامی سبزی مازندرانی از نظر طعم و مواد اولیه با شامی سبزی گیلانی کمی تفاوت دارد. در مازندران استفاده از سبزی‌های وحشی و معطر رایج است و خب به دلیل نزدیک بودن این استان و شهرهای آن به دریا و جنگل‌ها است. در زیر مراحل تهیه این غذای خوشمزه را بررسی می‌کنیم:
مواد لازم برای تهیه شامی سبزی مازندرانی
- ۵۰۰ گرم گوشت چرخ کرده
- ۲۰۰ گرم سبزی معطر (تره، گشنیز، شوید و جعفری)
- ۲ عدد پیاز متوسط
- ۲ عدد تخم مرغ
- زردچوبه، نمک و فلفل به مقدار لازم
- روغن برای سرخ کردن
مراحل تهیه شامی سبزی مازندرانی
- ابتدا سبزی‌های معطر را به دقت بشویید و خرد کنید. استفاده از سبزی‌های تازه به مزه نهایی شامی کمک بسیاری می‌کند.
- پیازها را رنده کرده و آب اضافی آنها را بگیرید. این کار باعث می‌شود تا شامی در هنگام سرخ شدن شل نشود و در واقع از وا رفتن شامی جلوگیری کنید.
- گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده مخلوط کنید و ادویه‌جات (زردچوبه، نمک و فلفل) را به آن اضافه کنید.
- سبزی‌های خرد شده را به مخلوط گوشت و پیاز اضافه کرده و تخم‌مرغ‌ها را نیز به مواد بیفزایید. مواد را به خوبی ورز دهید تا کاملاً یکدست شوند.
- درست مانند آنچه در طرز تهیه شامی دال عدس انجام می‌دهید، از مخلوط آماده شده به اندازه یک گلوله بردارید و با دست به شکل گرد و تخت درآورید.
- در یک تابه روغن بریزید و پس از داغ شدن، شامی‌ها را در روغن سرخ کنید تا هر دو طرف طلایی و خوش‌رنگ شوند.
- شامی‌های آماده شده را می‌توانید با برنج یا نان سرو کنید. این غذا معمولاً با ماست محلی یا ترشی‌های شمالی سرو می‌شود که به طعم آن افزوده می‌شود.
طرز تهیه شامی سبزی گیلانی
شامی سبزی گیلانی از نظر طعم و مواد اولیه نسبت به شامی مازندرانی کمی تفاوت دارد. گیلانی‌ها از ترکیبات خاصی مانند تخم مرغ بیشتر استفاده می‌کنند و گاهی به مواد شامی سیب‌زمینی نیز اضافه می‌کنند.
مواد لازم برای تهیه شامی سبزی گیلانی
- ۵۰۰ گرم گوشت چرخ کرده
- ۱۵۰ گرم سبزی معطر (تره، گشنیز، جعفری)
- ۲ عدد تخم مرغ
- ۱ عدد سیب زمینی متوسط
- ۲ عدد پیاز متوسط
- زردچوبه، نمک و فلفل به مقدار لازم
- روغن برای سرخ کردن
مراحل تهیه شامی سبزی گیلانی
- سیب‌زمینی را به صورت پخته و له شده آماده کنید. این کار باعث می‌شود که بافت شامی نرم‌تر و خوشمزه‌تر شود.
- پیازها را رنده کرده و آب اضافی آن را بگیرید و با گوشت چرخ کرده مخلوط کنید.
- سبزی‌های معطر (تره، گشنیز و جعفری) را شسته و به‌خوبی خرد کنید و به مخلوط گوشت و پیاز اضافه کنید.
- سیب‌زمینی له شده را به مواد اضافه کنید و تخم‌مرغ‌ها را نیز به آن بیفزایید. ادویه‌جات (زردچوبه، نمک و فلفل) را اضافه کرده و مواد را ورز دهید تا یکدست شوند.
- مانند شامی مازندرانی، از مواد به اندازه یک گلوله کوچک بردارید و با دست صاف کنید.
- شامی‌ها را در تابه‌ای با روغن داغ سرخ کنید تا دو طرف آن طلایی و خوش‌رنگ شود.
- شامی سبزی گیلانی آماده است و می‌توانید آن را با برنج یا نان تازه سرو کنید.
تفاوت‌های شامی سبزی مازندرانی و گیلانی
هرچند مواد اصلی این دو نوع شامی مشترک است، اما تفاوت‌های ظریفی میان آنها وجود دارد که هرکدام را منحصر به فرد می‌کند:
- در شامی مازندرانی از سبزیجات معطر محلی مانند شوید بیشتر استفاده می‌شود، در حالی که در گیلان ترکیبات اصلی شامل تره و گشنیز است.
- یکی از تفاوت‌های عمده در شامی گیلانی استفاده از سیب‌زمینی پخته است که به بافت نرم‌تری منجر می‌شود.
- در برخی از انواع شامی گیلانی از تخم مرغ بیشتری برای چسبندگی بهتر استفاده می‌شود.
نکات طلایی برای تهیه شامی سبزی خوشمزه
برای تهیه شامی سبزی این غذای محلی گیلانی، رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند روی طعم و بافت این غذا بسیار تاثیر بگذارد. در ادامه، به برخی از نکات طلایی که به شما کمک می‌کند شامی سبزی‌ای لذیذ و اصیل آماده کنید، اشاره خواهیم کرد.
- استفاده از سبزی‌های تازه و خوش عطر می‌تواند به طعم و مزه شامی کمک زیادی کند.
- مواد شامی باید به خوبی ورز داده شوند تا به هم بچسبند و هنگام سرخ شدن از هم جدا نشوند.
- برای سرخ کردن شامی از حرارت ملایم استفاده کنید تا مغز پخت شود و بیرون آن نسوزد.
نتیجه‌گیری
شامی سبزی یکی از غذاهای اصیل و خوشمزه شمال ایران است که در هر یک از دو استان گیلان و مازندران با تفاوت‌های خاصی تهیه می‌شود. این غذای خوش‌طعم و مغذی، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های مردم این مناطق دارد و از آن به عنوان یکی از غذاهای پرطرفدار یاد می‌شود. با استفاده از نکات و دستور پخت‌های ذکر شده، می‌توانید این غذای سنتی را در خانه تهیه کنید و از طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید. اگر به غذاهای گیلانی و شامی علاقه دارید، می‌توانید طرز تهیه شامی کباب را نیز در مجله مطالعه کنید.
