نقد و بررسی سریال جیران؛ اثری تاریخی که تاریخی نیست!

سریال جیران به کارگردانی حسن فتحی در سال ۱۴۰۰ ساخته شده و در ژانر عاشقانه و تاریخی است. در این سریال بهرام رادان، پریناز ایزدیار، مریلا زارعی، امیر جعفری، رویا تیموریان، مهدی پاکدل، رعنا آزادی ور، کتانه افشارنژاد، ستاره پسیانی، غزل شاکری، مرتضی اسماعیل کاشی، هومن برق نورد، مهدی کوشکی، غلامرضا نیکخواه، سیاوش چراغی پور، محمد شیری و … به هنرمندی پرداخته‌اند. با هم در اکسپرس مگ به نقد و بررسی سریال جیران می‌پردازیم.

داستان سریال جیران

«زنهار که طراز و طریقت گم شده و مجاز ‌و‌ حقیقت به هم آمیخته. سهم رعیت کابوس است و سهم سلطان تخت‌طاووس. کجاست تدبیر کریم‌خان که تاج‌شاهی پس بگیرد از ما ندانم‌کارها؟ کجاست شمشیر نادر که انتقام بکشد از ما خراب‌کارها؟ مملکت آشفته است و امیرکبیر در گور خفته است. هر نامی آبستن ننگ است و هر صلحی آبستن جنگ. آدمیزاد قبله عالم هم که باشد پناه می‌خواهد. قلعه ای می‌خواهد که جان‌پناهش باشد. برای اولاد آدم هیچ قلعه‌ای محکم‌تر از عشق نیست. بدهید همه جا جار بزنند که: ایهالناس! دیروز در حوالی تجریش، پادشاه شما عاشق شد…» بله! ناصرالدین‌شاه از غم مرگ امیرکبیر در شکارگاه تجریش عاشق شده!

داستان سریال جیران اثر حسن فتحی به زندگی ناصرالدین میرزا با بازی بهرام رادان چهارمین پادشاه قاجار در زمان  آشنایی‌اش با خدیجه خانم تجریشی  با بازی پریناز ایزدیار ملقب به جیران می‌پردازد. میرزا محمد‌تقی‌خان‌فراهانی، شهره به امیرکبیر به تازگی به دستور ملک جهان خانم با بازی مریلا زارعی مهدعلیا دربار قاجار به قتل رسیده است. به نظر می‌رسد که داستان سریال جیران برداشتی از خاطرات تقی دانشور، ملقب به اعلم‌السلطان و مونس‌الدوله، کنیز انیس‌الدوله است هرچند که نویسندگان، این اثر را، فارغ از برداشت واقعی از تاریخ می‌دانند.

حسن فتحی علاقه به ساخت سریال هایی دارد که داستان آن در تاریخ معاصر می‌گذرد و شخصیت های خود را هم‌سو با تاریخ داستان تصویر می‌کند، این‌بار به روایتی خیالی از تاریخ می‌پردازد که ناصرالدین شاه قاجار را به تصویر می‌کشد. فتحی در سریال جیران به سراغ دوره‌ای از حکومت پنجاه‌ساله ناصرالدین‌شاه رفته که امیرکبیر به فرمان او به قتل رسیده و شاه از این بابت وضعیت روحی آشفته‌ای دارد. در داستان اما از لحاظ تاریخی اشتباهاتی وجود دارد، مانند عمارت مسعودیه که ۱۵ سال اختلاف زمانی با رخدادهای فیلم دارد.

فیلم‌نامه سریال جیران شاخ و برگ‌های اضافی متعددی دارد، روایت‌های فرعی داستان نه تنها به روایت اصلی کمک نمی‌کند بلکه در ذات خود هم چیزی برای بیننده ندارد. حسن فتحی در بخش کارگردانی نیز عملکرد قابل‌قبولی ندارد چرا‌که در تبدیل فیلم‌نامه به تصویر، خلاقیت چشم‌نوازی از خود نشان نداده طوری‌که به نظر می‌رسد حسن فتحی چندان اهمیتی به کیفیت سریال نداده است. برای ایجاد فضایی همگن و روابطی قابل باور بین کاراکترها تلاشی نکرده است. حتی نتوانسته رویه‌ای روان در روایت داستان سریال جیران ، بدون ایجاد وقفه یا اختلال در ضرب‌آهنگ داستان، بین دو نقطه داستان ایجاد کند. در نقد سریال جیران می‌توان گفت که با توجه به میزان بودجه در سریال‌های مجموعه نمایش خانگی ، باید استاندارد کارگردانی فراتر از این‌ها باشد. چه از نگاه منتقدان و چه بینندگان مجموعه نمایش خانگی سریال جیران فصل اول (اپیزود اول) بسیار ضعیفی از لحاظ قصه و بازی بازیگران دارد.

بازیگران سریال جیران

در این سریال بهرام رادان، پریناز ایزدیار، مریلا زارعی، امیرحسین فتحی، امیر جعفری، رویا تیموریان، مهدی پاکدل، رعنا آزادی ور، کتانه افشارنژاد، ستاره پسیانی، غزل شاکری، مرتضی اسماعیل کاشی، هومن برق نورد، مهدی کوشکی، سمیرا حسن پور، فاطمه مسعودی فر، بهناز نازی، غلامرضا نیکخواه، سیاوش چراغی پور، محمد شیری، حمیدرضا نعیمی، رضا جهانی، الهام نامی، نهال دشتی، سینا رازانی، بهنام شرفی، پاشا جمالی، حسن مؤذنی، نسرین نکیسا، محمد مژدهی، امیرعباس توفیقی، فرشید صمدی پور، عباس ظفری، راستین عزیزپور، علی اشمند، پرویز بزرگی، رضا داودوندی، اشکان هورسان، نوید گودرزی و بهزاد داوری به هنرمندی پرداخته‌اند که به طور کلی بازیگران سریال جیران خصوصا بهران رادان نتوانسته انتظارات را برآورده کند.

نقش بازیگران

موسیقی سریال جیران

نقطه قوت سریال جیران موسیقی آن است که فردین خلعتبری آهنگسازی موسیقی سریال را بر عهده داشته و همایون شجریان آن را اجرا کرده‌است.

قطعات:

لوکیشن‌های سریال جیران:

جیران در شهرهای مختلفی مانند تهران، قزوین، کاشان، خوانسار، گلپایگان و  اصفهان فیلم‌برداری شده‌است. از جمله لوکیشن‌های آن می‌توان به کاخ گلستان، عمارت مسعودیه، خانه طباطبایی‌ها، باغ گیاه‌شناسی ملی، شهرک سینمایی غزالی، شهرک سینمایی دفاع مقدس، شهرک سینمایی نور، کاروانسرای سعدالسلطنه، انگورستان ملک، خانه بروجردی‌ها، حسینیه امینی‌ها، سد گلپایگان، سد کوچری، روستا تاریخی وانشان و آشنستان اشاره کرد. البته بیشتر فیلم‌برداری مجموعه در شهرک غزالی و کاخ گلستان انجام شده است.

سخن آخر

در بررسی سریال جیران یکی از اصلی‌ترین ضعف‌های سریال‌ این است که نمی‌تواند فضا و حس یک سریال تاریخی را برای بیننده‌اش تداعی کند. سریال جیران بیشتر شبیه یک سریال روستایی است که در هر زمان و مکانی می‌تواند اتفاق بیفتد و تلاش در مورد ساختن فضایی تاریخی و تلاش برای باورپذیر کردن آن بدون نتیجه مانده است.

برای ساختن سریال تاریخی باید المان‌های زیادی در روایت داستان و شخصیت‌ها تعریف کرد و در طراحی جزئیات باید دقت زیادی به خرج داد تا فضای کلی داستان به دوره‌ی تاریخی مربوطه شبیه شود. با صرف بازی کردن در کاخ و سوار شدن بر اسب نمی‌توان انتظار ساخت یک سریال تاریخی باکیفیت را داشت.

سریال جیران اثر کیست؟

سریال جیران اثر حسن فتحی در سال ۱۴۰۰ ساخته شده و در ژانر عاشقانه و تاریخی است.

کدام بازیگران در سریال جیران ایفای‌نقش کرده‌اند؟

بهرام رادان، پریناز ایزدیار، مریلا زارعی، امیر جعفری، رویا تیموریان، مهدی پاکدل، رعنا آزادی ور، کتانه افشارنژاد، ستاره پسیانی، غزل شاکری، مرتضی اسماعیل کاشی، هومن برق نورد، مهدی کوشکی، غلامرضا نیکخواه، سیاوش چراغی پور، محمد شیری و … به هنرمندی پرداخته‌اند.

سریال جیران در کدام دوره تاریخی است؟

مجموعه جیران داستان عاشقانه و تاریخی است در دوره‌ای شش ساله از زندگی ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه قاجار را به تصویر می‌کشد که پس از مرگ امیرکبیر و صدراعظم شدن میرزا آقاخان نوری است.