مطمئنا یکی از مهم‌ترین فاکتورها در زمان خرید چای این است که به این فکر کنید چای کدام کشور را می‌خواهید خریداری کنید. کشورهای باستانی مانند چین، هند و ایران جزو مهم‌ترین مناطق در کشت و پرورش چای در جهان محسوب می‌شوند. چای در هر کشوری ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما همه آنها بر اساس چهار خصوصیت از جمله شکل، رنگ، عطر و طعم ارزیابی می‌شوند.
مهم‌ترین نکته از نظر ما این است که چای باید تازه باشد. چای مرغوب نیز بعد از مدتی کهنه خواهد شد و کیفیت اولیه خود را نخواهد داشت. با توجه به اهمیت موضوع انتخاب چای مرغوب، در این مقاله به روشهای تشخیص چای مرغوب از چای تقلبی می‌پردازیم.
اهمیت تشخیص چای مرغوب از چای تقلبی
تشخیص چای مرغوب از چای تقلبی اهمیت زیادی دارد. زیرا مصرف چای خوب به عنوان یک محصول طبیعی و با کیفیت می‌تواند بر سلامتی تاثیر بگذارد. مصرف چای تقلبی ممکن است به سلامتی آسیب برساند و همچنین از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست. در ادامه در مورد برخی از دلایل اهمیت انتخاب چای مرغوب به جای چای تقلبی اشاره خواهیم کرد:
- چای مرغوب دارای ترکیبات طبیعی و آنتی اکسیدان‌های قوی است که می‌توانند به سلامتی افراد کمک کنند. اگر چای تقلبی با ترکیبات کیفیت پایین یا افزودنی‌های مضر ترکیب شده باشد، مصرف آن ممکن است آسیب‌زا باشد.
- چای مرغوب دارای ذائقه و عطر منحصر به فرد خود است. تشخیص چای تقلبی از طریق ذائقه و عطر، می‌تواند روی کیفیت مصرف به شدت تأثیر بگذارد.
- برخی تولیدکنندگان چای تقلبی ممکن است از مواد افزودنی غیرمجاز و حتی مضر برای افزایش وزن چای یا بهبود رنگ آن استفاده کنند که این مواد، می‌توانند به سلامتی آسیب برسانند.
- مصرف چای تقلبی می‌تواند منجر به تشویق تولید و فروش محصولات با کیفیت پایین و تقلبی شود، که به طور غیرمستقیم باعث آسیب به اقتصاد کشور و تخریب اعتماد مصرف کنندگان می‌شود.
- خرید چای مرغوب می‌تواند باعث تشویق به کشت و تولید پایدارتر و بهره‌ورتر از منابع طبیعی شود و از آسیب به محیط زیست جلوگیری کند.
روشهای تشخیص چای مرغوب
هزاران نوع چای در بازار وجود دارند و انتخاب بهترین آنها کار دشواری است. همه تولیدکنندگان مدعی این هستند که چای آنها بهتر از بقیه است، تنها به این دلیل که قصد فروش بیشتری دارند؛ اما خریداران باید عاقل باشد و بتوانند چای خوب را از تقلبی تشخیص دهند. چندین راه وجود دارد که می‌توان از آنها برای تمایز قائل شدن بین چای مرغوب و چای تقلبی استفاده کرد:
شکل ظاهری چای
وقتی صحبت از ظاهر چای به میان می‌آید، باید همیشه به شکل برگ چای و رنگش دقت کنید. هر برگ چای شکل متمایز خود را دارد. برگ‌های چای خوب درخشندگی بالایی دارند. چای‌هایی که به‌صورت ماشینی چیده می‌شوند، دارای برگ‌های شکسته هستند که تکه تکه شده‌اند و همچنین ممکن است ساقه نیز داشته باشند. چای‌های باکیفیت همیشه با دست چیده می‌شوند تا برگ‌ها آسیب نبینند. هنگام دم کشیدن چای برگ‌ها را تماشا کنید، اگر به طور یکنواخت منبسط شوند و در حین دم کردن به آرامی در آب فرو روند، چای مرغوب است.
در مرحله بعد باید به رنگ چای پس از دم کشیدن نگاه کنید. تمام چای‌ها زمانی که دم می‌شوند رنگ‌های متفاوتی دارند؛ چای سیاه باید قرمز روشن و طلایی باشد، اگر چای سبز است باید زمردی یا طلایی باشد، اگر هم چای قهوه‌ای تیره شد، چای کهنه است. به همین ترتیب تمام چای‌ها هنگام دم کردن رنگ‌های متمایز خود را دارند و اگر رنگ چای خوب به نظر نمی‌رسند، باید به کیفیت برگ‌های آن شک کرد.
عطر و بوی چای
مرحله بعدی در تشخیص چای مرغوب، رایحه آن است. بوی چای می‌تواند حرف‌های زیادی در مورد طعم آن بگوید. عطر تمام چای‌ها به درجه تخمیر آنها بستگی دارد. برگ‌های چای نباید بوی کربن، دود یا هر بوی عجیب دیگری داشته باشند، اگر چنین است این نشانه‌ای خواهد بود که برگ‌های چای از کیفیت پایینی برخوردار هستند. چای سبز باید رایحه‌ای ملایم، تازه و تسکین دهنده داشته باشد. چای سیاه باید رایحه‌ای شیرین و گلی داشته باشد و بوی آن به راحتی از بین نرود.
طعم و مزه چای
طعم می‌تواند همه چیز را در مورد چای به شما بگوید. اگر طعم و مزه چای مطبوع و متعادل باشد، چای باکیفیت است، اگر مزه‌ی آن بیش از حد تلخ یا کمی مزه‌ی کپک می‌دهد، آن چای بی‌کیفیت است. چای سبز طعم تازه‌ای دارد و اصلا طعم کهنگی نمی‌دهد و نباید خیلی دبش باشد. طعم چای سیاه به‌گونه‌ای است که در دهان باقی بماند. چای با کیفیت یک طعم و عطر فراموش نشدنی دارد و نیازی نیست آن را با کیک یا شیرینی بنوشید. چای مرغوب به تنهایی خوشمزه است و احساس دلپذیری را به فرد می‌دهد.
اگر نمی‌توانید یک فنجان چای دم کرده را بچشید، حتماً برگ‌های آن را بچشید، اگر مقداری از آن را بخورید و بجوید، طعم فوق‌العاده ملایم و تازه‌ای دارد. علاوه بر این، می‌توانید کیفیت چای را با لمس برگ‌های آن تشخیص دهید. با لمس برگ‌های چای متوجه می‌شوید برگ‌ها به راحتی خرد می‌شوند یا سنگین و سبک هستند. چای نباید به راحتی خرد شود، اگر این اتفاق می‌افتد، چای کهنه است.
تشخیص چای مرغوب از نظر چینی‌ها
در چین چهار معیار اصلی تشخیص چای خوب وجود دارد که شامل شکل برگ، رنگ، عطر و طعم می‌شود. تفاوت چای مرغوب با چای کم کیفیت در یکنواختی آن است. چای مرغوب باید یکنواخت باشد و شکل همه ذرات آن نیز شبیه به هم باشد. در چای با کیفیت بالا نباید برگ‌های شکسته یا برگ‌های خیلی ریز وجود داشته باشد. اگر یک کاغذ سفید بردارید و کمی چای روی آن بریزید، نباید بیش از 10 درصد ذرات ریز در آن وجود داشته باشند.
شما می‌توانید چای را با مالیدن آن در دست خود آزمایش کنید؛ اگر به گرد و غبار تبدیل شود، احتمالاً در حین فرآوری خشک شده است که همین موضوع، تأثیر منفی بر طعم چای دم‌کرده می‌گذارد. از طرف دیگر، اگر چای در زمان مالش به شکل لوله‌ای شود، به این معنی است که به اندازه کافی خشک نشده است که ممکن است کپک در آن وجود داشته باشد. اگر چای از کیفیت خوبی برخوردار باشد و تمام تکنیک‌های تولید در آن رعایت شوند، چای به قطعات کوچک مساوی تبدیل می‌شود.
چای تازه باید رنگی قوی‌ای داشته باشد، اما نه خیلی روشن و نه خیلی تیره! هر چه چای کهنه‌تر باشد، رنگ آن نیز کم‌رنگ می‌شود. وقتی یک برگ چای خشک را بو می‌کنید، عطر طبیعی آن را باید حس کنید. عطر چای مرغوب همیشه ملایم، طبیعی و دلپذیر است. اگر چای نامرغوب، تقلبی یا قدیمی باشد، تقریباً عطر آن احساس نمی‌شود یا عطری تند و شیمیایی دارد.
هنگام تهیه چای به این موضوع توجه کنید که عطر چای تا چه زمانی از آن استشمام می‌شود. در یک فنجان چای دم کشیده، عطر چای باید مدت زمان زیادی باقی بماند. علاوه بر این هرچه کیفیت چای بالاتر باشد، مدت زمان دم کشیدن آن نیز بیشتر می‌شود. چای اولانگ با کیفیت بالا را می‌توان بیش از 10 بار همچنان دم کرد و از خوردن آن لذت برد.
طعم چای باکیفیت کاملا طبیعی است و می‌توانید مزه‌هایی مانند مزه عسل، گل، آجیل‌ها و خامه را در زمان نوشیدن آن احساس کنید. چای چینی سمفونی واقعی از طعم‌ها و عطرهاست. پس از دم کردن چای مرغوب معمولاً انرژی خوبی خواهید داشت، ممکن است خلق و خویتان بهبود یابد یا ذهن شما برای فکر کردن باز شود. علاوه بر این پس از چندین بار امتحان کردن یک چای خوب، حمزه‌ی عالی آن را به خاطر خواهنید آورد و به راحتی می‌توانید چای خوب را از چای نامرغوب تشخیص دهید.
چه نوع چایی را نباید خریداری کرد
امروزه چای‌ها در بسته‌بندی‌های زیبا با نام‌های پر زرق و برق تولید می‌شوند. برخی از این چای‌ها معمولا از طعم‌دهنده استفاده می‌کنند و با ایجاد ظاهری طبیعی در محصول، مردم را فریب می‌دهند. همه چای‌های بسته‌بندی‌شده طبیعی نیستند و با مواد طعم‌دهنده تولید می‌شوند. چای‌های مصرف انبوه به مقدار زیادی خریداری می‌شوند و کیفیت چای اغلب قابل تشخیص نیست. شرکت‌هایی که چنین چای‌هایی را می‌فروشند، نه روی کیفیت بلکه روی قیمت پایین و سود زیاد تمرکز دارند. چنین چایی‌هایی را نمی‌توان گفت چای و این محصولات گرد و غباری بیش نیستند!
خرید چای در ظرف‌های شیشه‌ای نیز توصیه نمی‌شود، زیرا نور باعث اکسیده شدن برگ چای می‌شود و متأسفانه چای خواص مفید خود را از دست می‌دهد. اغلب شرکت‌های چای از ناآگاهی خریدار سوء استفاده می‌کنند و معمولاً چای متوسط را به عنوان چای باکیفیت معرفی می‌کنند. همچنین شرکت‌های بزرگ اغلب امکان کنترل کیفیت هر دسته چای را ندارند. به همین دلیل است که نباید از سوپرمارکت‌های بزرگ چای بخرید، زیرا این نوع چای‌ها برای مصرف کنندگان انبوه طراحی شده‌اند و اغلب با کیفیت پایین تولید می‌شوند و بنابراین هیچ فایده‌ای برای سلامتی ندارند.
قیمت چای به دلیل زنجیره طولانی واسطه‌ها، گرانی اجاره، فضا و انبار، اغلب به طور غیرمنطقی بالاست. در تلاش برای کسب سود بیشتر، شرکت‌های چای اغلب چای کهنه را با قیمت کم می‌فروشند. بهترین راه برای خرید چای باکیفیت، مراجعه به فروشندگان محلی است که چای را به صورت مستقیم از سر زمین تهیه کرده و آماده مصرف می‌کنند. چای خوب به صورت مستقیم و بدون واسطه و به صورت دسته‌ای کوچک به فروش می‌رسد؛ بنابراین همیشه خوشمزه و تازه است.
کلام آخر
کیفیت یک فنجان چای عالی، عمدتاً به کیفیت برگ‌های استفاده شده در تولید آن بستگی دارد. اگر چای‌ای را خریداری کنید که برگ‌های نامرغوبی دارد، مطمئنا طعم خوبی از این چای به دست نخواهید آورد. سه راه اصلی برای تعیین کیفیت چای شامل شکل برگ‌ها، عطر و طعم هستند. شما با بررسی این موارد که در این مقاله توضیح داده شدند، می‌توانید در تشخیص چای مرغوب از چای تقلبی موفق عمل کنید.
