دنیای انیمه پر از افراد خلاق و با استعداد است، اما تعداد کمی از آنها تأثیر زیادی بر این صنعت داشتهاند. موضوع صحبت درباره پیشگامان پایهگذار که این ژانر تا استادان مدرنی است که همچنان مرزهای انیمه را جلو میبرند. ما قرار است ۱۰ مورد از بهترین کارگردانان انیمه در جهان را با همدیگر بررسی کنیم و علاوه بر معرفی آنها، نقلقولهایشان را بخوانیم و با جهانبینیشان آشنا شویم.
اُسامو تزوکا؛ پدرخوانده انیمه
اسامو تزوکا (osamu tezuka) که اغلب به عنوان «پدرخوانده انیمه» شناخته میشود، یکی از مهمترین چهرههای تاریخ انیمه است. به عنوان خالق مجموعههای نمادینی مثل Astro Boy و Kimba the White Lion، کار تزوکا پایههای صنعت انیمهای را که امروز میشناسیم، بنا گذاشت. تکنیکهای نوآورانه داستانسرایی، طراحی شخصیتهای ماندگار و پیچیده و داستانسرایی بلندپروازانه او، استانداردهایی را برای کارگردانان آینده انیمه تعیین میکند. البته باید بدانید
علاوه بر انیمه از اسامو تزوکای بزرگ که یکی از بهترین کارگردانان انیمه در جهان در تمام ادوار است، نقلقولهای جذابی باقی مانده است که چندتایی از آن را در ادامه میخوانیم:
- معلم من یک بار گفت که هر انسانی در طول زندگی خود با هفت دشمن روبهرو میشود؛ بیماری، گرسنگی، خیانت، حسادت، طمع، پیری و سپس مرگ.
- تصادف برای بار سوم اتفاق نمیافتد.
- زندگی یک انسان در مقایسه با ابدیت زمان و مکان چیست؟ چیزی بیش از یک دانه برفی نیست که قبل از ذوبشدن در جریان زمان، لحظهای در آفتاب میدرخشد.
- جایی که جهل وجود داشته باشد، بیماری رشد میکند.
- کمیکها یک زبان بینالمللی هستند و میتوانند از مرزها و نسلها عبور کنند. کمیک پلی بین همه فرهنگهاست.
- مانگا مجازی است. مانگا احساس است. مانگا مقاومت است. مانگا عجیب است. مانگا رقتانگیز است. مانگا تخریب است. مانگا غرور است. مانگا عشق است. مانگا حس شگفتی است.
*مانگا رمان گرافیکی مشابه یا همان داستان مصور ژاپنی است.
هایائو میازاکی؛ یکی از الهامبخشترین و بهترین کارگردانان انیمه در جهان
هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki) به عنوان یکی از بنیانگذاران استودیو گیبلی، تعدادی از محبوبترین و ماندگارترین فیلمهای انیمه تمام دوران را ساخته است. از انیمه حماسی Nausicaä of the Valley of the Wind گرفته تا فانتزی دلگرمکننده My Neighbor Totoro، فیلمهای میازاکی به خاطر انیمیشن خیرهکننده، شخصیتهای پیچیده و مضامین قدرتمند محیطزیستی و فمینیستی معروف هستند. بینش منحصربهفرد و استعداد هنری او جوایز و افتخارات متعددی را برای او به ارمغان آورده است و وجود او همچنان به الهامبخشیدن و تأثیرگذاری بر کارگردانان انیمیشن در سراسر جهان ادامه میدهد.
میازاکی یک متفکر است، میتوان او را شاعر دنیای انیمه دانست. در ادامه چند نقل قول از یکی از بهترین کارگردانان انیمه در جهان را میخوانیم:
- زندگی، چشمک یک نور در تاریکی است.
- ما نفرین را به تصویر میکشیم تا شادی رهایی را به تصویر کشیده باشیم.
- بچهها به طور شهودی میفهمند که دنیایی که در آن متولد شدهاند، دنیای بخشندهای نیست.
- من معتقدم روح کودکان وارث حافظه تاریخی نسلهای گذشته است. درست است که با بزرگترشدن و تجربه دنیای روزمره، حافظه کمتر و کمتر به داد انسان میرسد. احساس میکنم باید فیلمی بسازم که به آن سطح (روح کودکان) برسد. اگر بتوانم این کار را بکنم خوشحال خواهم مرد.
- تمدن پیش میرود. الان این همه نقاش دیواری کجا هستند؟ هنرمندان منظره کجا هستند؟ هماکنون به چه کاری مشغول هستند؟ دنیا در حال تغییر است. من خیلی خوششانس بودم که ۴۰ سال است که میتوانم همین کار را انجام دهم.
نه تنها آثار میازاکی جزو بهترین انیمه های ژاپنی است بلکه توانسته به لحاظ تئوریک هم در لیست بهترین کارگردانان انیمه در جهان قرار گیرد. درضمن به لیست آثار هیائو نگاه کنید و بهترین انیمههای میازاکی را در کنار دیگر آثار کمتر شناختهشده او ببینید.
مامورو هوسودا
مامورو هوسودا (Mamoru Hosoda) بهعنوان یکی از موفقترین کارگردانان انیمه عصر مدرن، سازنده برخی از تحسینشدهترین و بهترین انیمه های سینمایی، در دو دهه گذشته بوده است. فیلمهای هوسودا از ماجراهای سفر در زمان «دختری که در زمان جهش کرد» گرفته تا داستان تحسینبرانگیز «کودکان گرگشده»، به خاطر چالشهای جذاب، شخصیتهای پییچیده و تکنیکهای منحصربهفرد انیماتوری شناخته میشوند. از هوسودا چند نقلقول درباره جهان انیمه را بخوانیم:
- با این فرض که انیمیشن رسانه برای کودکان است، میخواهم فیلمهایی بسازم که اهمیت آینده را دوباره تأیید کنند و به آنها بفهمانم که این دنیا دنیایی است که ارزش زندگیکردن را دارد.
- روند تولید پروژه، سفری طولانی از لذت و اضطراب است، اما من فکر میکنم که هیجان واقعی انیمیشن در کشیدن تصاویر است.
- من میخواهم مضامینی را که در سراسر جهان به اشتراک گذاشته شدهاند، از طریق انیمیشن بیان کنم و از آنها فیلم بسازم.
لیست انیمه های برتر هوسودا را بررسی کنید، مطمئناً انتخابهای زیادی را دم دستتان پیدا میکنید.
ساتوشی کُن
ساتوشی کُن (Satoshi Kon) به عنوان یکی از نوآورترین و منحصربهفردترین صداهای دنیای انیمه، به خاطر فیلمها و سریالهای جسورانه، تخیلی و گاهی آزاردهندهاش شناخته میشود. از فیلم هیجانانگیز «آبی کامل» گرفته تا کاوشگری سورئال در «هویت در پاپریکا»، آثار کن به خاطر روایتهای پیچیده، سبک بصری چشمگیر و مضامین تفکربرانگیز معروف هستند. مرگ نابهنگام او در سال ۲۰۱۰ ضایعهای برای دنیای انیمه بود، اما میراث او برای بسیاری از کارگردانانی که از آثار او الهام گرفتهاند، باقی است.
ساتوشی کُن شخصیت مرموزی هم دارد و این مرموزبودن او از نقلقولهایش پیداست:
- با احساس قدردانی از تمام خوبیهای این دنیا، قلمم را زمین گذاشتم، من الان میرم!
- من حداقل نیمی از آنچه را که جامعه به طورکلی درست میداند، قبول دارم.
- مردان جهان هرگز صلح را نخواهند شناخت زیرا با مشکلات سه بعدی دست و پنجه نرم میکنند.
یک نگاه داشته باشید به لیست انیمه های ساتوشی کن و همین حالا از بین آنها یکی را انتخاب کنید و به جهانش وارد شوید.
شینیچیرو واتانابه
شینیچیرو واتانابه (Shinichirō Watanabe) به عنوان کارگردان مجموعههای انیمیشنی مانند Cowboy Bebop و Samurai Champloo، به عنوان استاد ژانر اکشن ماجراجویی نامی برای خود دستوپا کرده است. کارگردانیِ پویا و پرجنبوجوش او، همراه با عشق او به موسیقی و فرهنگ پاپ، باعث شده است که آثارش در جهان شلوغ انیمه برجسته شود. توانایی او در ترکیب ژانرها و خلق شخصیتهای پیچیده، طرفداران متعهد و تحسینهای متعددی را برای واتانابه به ارمغان آورده است.
- احساس میکنم میخواهم انیمیشنی بسازم که هنجارها را از بین ببرد، چیزی که قوی باشد، حتی اگر غیر متعارف باشد.
- من «ماتریکس» را دوست داشتم، بنابراین وقتی از من خواستند انیمیشنی در رابطه با آن بسازم، هیجانزده شدم.
- من میخواستم در «بیباپ» شخصیتهای زیادی بدون پوست سفید داشته باشم، مردم به آن عادت نداشتند؟ خُب! این باعث میشد که کمی درباره آن فکر کنند.
- من از ابتدا به هیپهاپ علاقه داشتم: این واقعیت که این موسیقی نه در صنعت موسیقی بلکه در خیابان متولد شد، ایده استفاده از صفحه گردان به عنوان ابزار، موزیکخواندن در مورد واقعیت به جای آهنگهای عاشقانه معمولی و پیوندهای آن با گرافیتی و رقص، همه برای من خیلی جالب بود.
دید سیاسی و اجتماعی شینیچیرو او را از سایر همکارانش متفاوت میکند پس قبل از دیدن قسمت بعدی به لیست آثار واتانابه یک نگاه کوتاه داشته باشید.
کنیچی ماتسویاما
کنیچی ماتسویاما (Ken’ ichi Matsuyama) به عنوان یکی از همهکارهترین و با استعدادترین کارگردانان انیمه در نسل خود، با طیف گستردهای از فیلمها و سریالها که دیدگاه و سبک منحصربهفرد او را به نمایش میگذارد، نامی برای خود دستوپا کرده است. از فانتزی تاریک «یادداشت مرگ» گرفته تا کمدی رمانتیک «عشق، چونیبیو و سایر هذیآنها»، آثار ماتسویاما به خاطر جلوههای بصری چشمگیر، چالشهای جذاب و شخصیتهای پیچیدهاش شناخته شده است. توانایی او در جابهجایی بین ژانرها و لحنها به راحتی باعث شهرت او به عنوان یکی از هیجانانگیزترین، غیرقابلپیشبینیترین و بهترین کارگردانان انیمه در جهان شده است.
کونیهیکو ایکوهارا
کونیهیکو ایکوهارا (Kunihiko Ikuhara) به عنوان کارگردان مجموعههای نوآورانه مانند «دختر انقلابی یوتنا» و «پنگوئندروم» به خاطر سبک داستانگویی سورئال، نمادین و گاه بحثبرانگیزش شناخته میشود. روایتهای پیچیده، طراحی شخصیتهای غیرمعمول و مضامین قابلتأمل او باعث شده تا آثار ایکوهارا، در دنیای انیمه برجسته شود و طرفداران اختصاصی و جوایز متعددی را برای او به ارمغان آورده است. بینش منحصربهفرد و استعداد هنری او، او را به یکی از تأثیرگذارترین و معتبرترین کارگردانان انیمیشن نسل خود تبدیل کرده است. او یک متفکر مهم هم هست، کافی است یک نگاه کوتاه داشته باشید به نقلقولهایش:
- انقلاب یعنی به دستآوردن قدرت تصور آینده.
- همانطور که معلوم شد، زندگی یک مجازات بود.
- بیایید میوه سرنوشت را تقسیم کنیم.
- من از کلمه سرنوشت متنفرم.
- تولدها، برخوردها، فراقها، موفقیتها و شکستها، شانسها و بدبختیها در زندگی.
- اگر سرنوشت از قبل در زندگی ما سنگاندازی کرده است، پس چرا ما به دنیا آمدهایم؟
او همچنین در یک نقلقول زیبا مینویسد: «من فکر میکنم اگر شخصی بتواند رؤیایی را بیابد که ارزش تعهد مادامالعمر را داشته باشد، آن فرد خوششانس است. اگر کسی بتواند دوستانی پیدا کند که با آنها زندگی خود را بگذراند، آن فرد نیز خوششانس است. اما دوستی مادامالعمر آنقدر بیارزش نیست که آن را تسلیم رویای مادامالعمر کرد. کسانی که این روحیه را دارند تا زندگی خود را به رؤیاپردازی اختصاص دهند باید بتوانند برای دوستان مادامالعمر نیز جا باز کنند».
هیداکی آنو
آثار Hideaki Anno منعکسکننده علاقه او به انیمه و تاریخچه آن است. معروفترین نمایش او، Neon Genesis Evangelion، به بررسی انزوا و معایب شخصیتها در انیمه میپردازد. آنو تحتتأثیر آثار تزوکا و ژانر مکانیکی دهه ۷۰ قرار گرفت و آثار خود او درعینحال که جهان انیمه را به جلو میبرد، از بسیاری از آثار این جهان هم تأثیر میگیرد.
- خدا میداند که من هم کامل نیستم. من اشتباهات احمقانه زیادی مرتکب شدم و بعداً پشیمان شدم. آن را بارها و بارها، هزاران بار انجام دادهام. چرخهای از شادی توخالی و نفرت شدید از خود. اما با این حال، هر بار چیزی در مورد خودم یاد گرفتم.
- کسانی که از خود متنفرند، نمیتوانند دیگران را دوست داشته باشند یا به آنها اعتماد کنند.
- کسی نمیتواند ساعت را به عقب برگرداند، اما میتواند آن را به جلو برد.
- فرار از واقعیت چه اشکالی دارد، آن هم وقتی که واقعیت بد باشد؟!
- انسان از تاریکی میترسد و از این رو با آتش لبههای آن را میخراشد. او با کاهشِ تاریکیِ زندگی میآفریند.
- اغلب به من می گویند کسانی که خودشان را دوست ندارند توقعات زیادی از خودشان دارند، اما من فکر میکنم افرادی که این را می گویند واقعاً نمیدانند چقدر حرفشان غلط است.
به نظر شما بهترین انیمه سریالی هیداکو آنو کدام است؟ کدامش را ترجیح میدهید؟ کدام انیمه باعث میشود که آنو را یکی از بهترین کارگردانان انیمه در جهان بدانید.
کاتسوهیرو اوتومو
کاتسوهیرو اوتومو بیشتر به خاطر مجموعه مانگا و انیمه Akira شناخته میشود که به طورگسترده به عنوان یک اثر برجسته در ژانر سایبرپانک شناخته میشود. کاتسوهیرو اوتومو (Katsuhiro Otomo) فعالیت حرفهای طولانی و موفق داشته و آثار او تأثیر زیادی بر صنعت انیمه داشته است. او جوایز متعددی را برای کارهایش از جمله جایزه فرهنگی اوسامو تزوکا، جایزه اوتاکو و جایزه جشنواره هنر رسانه ژاپن برای مانگا دریافت کرده است.
- انسان از دیدن انتهای بینی خود ناتوان است. روی زمین جمع شده و به پاهای خودش خیره شده است. تنها زمانی که فانی بودن خود را در نظر میگیرد، به هر چیزی که خدا بودا به او امید میدهد میچسبد.
اگر آکیرا را ندیدید، دیدن آن را به شما پیشنهاد میدهیم. بعد از دیدن آکیرا حتماً به خودتان خواهید گفت که اوتومو یکی از برترین کارگردانان تاریخ انیمه است.
ایسائو تاکاهاتا
ایسائو تاکاهاتا (Isao Takahata) اغلب بر اساس ارتباطش با استودیو گیبلی معروف شده است، اما او در نوع خود کارگردانی بسیار ماهر است. قبل از تأسیس استودیو، تاکاهاتا با رویکرد لطیف و انسانگرایآنهاش در داستانگویی در نمایشهایی مانند Heidi: Girl of the Alps و Anne of Green Gables، همان هایدی و آنه که تقریباً همه بچههای دهه شصتی و هفتادی آن را دیدهاند، نامی برای خود دستوپا کرده بود. او در سه دهه گذشته تأثیر عمیقی بر هایائو میازاکی و بسیاری دیگر از کارگردانان انیمه داشته است. توانایی او در به تصویر کشیدن احساسات انسانی در آثارش بینظیر است و همین او را به یکی از بهترین کارگردانان انیمه در جهان تبدیل میکند.
حرف آخر؛ بهترین کارگردانان انیمه در جهان، یک دنیای بیحدومرز را خلق کردند
صنعت انیمه دارای تعداد بسیاری از کارگردانان بااستعداد است که برخی از به یادماندنیترین و ماندگارترین محصولات بصری تمام دوران را خلق کردهاند. برخی از تاثیرگذارترین کارگردانان انیمه در تمام دوران عبارتند از: Hideaki Anno، Katsuhiro Otomo، Isao Takahata و بسیاری دیگر که هر کدام با سبکهای منحصربهفرد و تکنیکهای داستانسراییشان اثری ماندگار در رسانهها از خود بر جای گذاشتهاند. این کارگردانان، همراه با بسیاری دیگر، به شکلدادن دنیای انیمه به شکل هنری پر جنبوجوش و متنوع کمک کردهاند.