سال‌ها پیش علی از خانواده خسروشاهی با رویکرد مرکززدایی و عدم تمرکز صنایع صرفا در پایتخت، زمینی را در خرمدره نرسیده به زنجان خریداری کرد و کارخانه‌ای را در آن‌جا بنیان نهاد که با خاطرات کودکی همه مردمان این سرزمین پیوند عمیقی دارد. کارخانه مینو که کودکی ما را به طعم شیرین تافی و ویفرهای لوزی لوزی آغشته کرد و با پفک نمکی، شوری در تمام لحظات زندگی ما بنا نهاد.
آبنباتِ دخترم مینو
«مینو» دختر بزرگ خسروشاهی نامش بر سر در کارخانه نوشته شد. کارخانه توسط مهندسین آلمانی و آمریکایی طراحی و ساخته شد و سرانجام در ۱۶ آبان‌ماه ۱۳۳۸ با تولید آبنبات و تافی آغاز به کار کرد. در سال‌های ۱۳۵۵-۵۶ تولید بیسکوئیت راه افتاد و بعد کیک اسفنجی پم‌پم و همچنان مینو بزرگ‌تر می‌شد و قد می‌کشید.
سرنوشت خاندان خسروشاهی
از سال ۳۸ تا سال ۱۳۵۷ علی و حسن خسروشاهی مدیر کارخانه مینو بودند که بعد از انقلاب، کارخانه مینو مصادره شد. مدتی بعد از این اتفاق علی و حسن کشور را ترک کردند و زندگی جدیدی را در کشور کانادا آغاز کردند.
سال‌شمار کارخانه مینو
- ۱۳۳۸تا۱۳۴۰: با تولید آبنبات و تافی آغاز به کار کردند و همزمان با این قسمت، بخش داروسازی نیز کار خود را شروع کرد.
- ۱۳۴۱: شهریور همین سال بود که برای اولین‌بار ویفر در کارخانه مینو تولید و وارد بازار شد.
- ۱۳۴۴: این سال، سال آدامس بادکنکی بود و آدامس شیک، سال بیسکوئیت بود و شکلات، کیت‌کت و اسمارتیز. این سال سالی طلایی بود.
- اواخر دهه ۱۳۴۰: سالی که با آمدن پفک نمکی به بازار، شوری به زندگی‌ها افتاد.
- ۱۳۴۸: شرکت صادرات پرسوئیس که محصولات گروه صنعتی مینو را صادر می‌کرد، تاسیس شد.
- ۱۳۵۲: شرکت صنعتی مینو گسترش پیدا کرد و برای کارکنان کارخانه آپارتمان‌هایی مسکونی در محوطه ساختند.
- ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶: خط تولید بیسکوئیت خرمدره و کیک اسفنجی پم‌پم راه‌اندازی شد.
- ۱۳۵۸: در این سال کارخانه را به‌صورت یک پارک صنعتی در آوردند که به توسعه منطقه کمک شایانی کرد.
- ۱۳۵۹: در این سال کارخانه مینو مصادره شد.
- ۱۳۶۲: شرکت صنعتی پارس به شرکت صنعتی پارس‌مینو تغییر نام یافت.
- ۱۳۷۳: در این سال کارخانه مینو به شرکت آزادگان واگذار شد.
- ۱۳۸۰: شرکت صنعتی مینو، سهام شرکت شوکوپارس را خرید.
- ۱۳۸۶: شرکت صنایع غذایی مینو فارس با تولید محصولات ارگانیک خرما آغاز به کار کرد.
- ۱۳۸۸: کارگاه آدامس بدون قند که نام تجاری آن، وایت است، تاسیس شد که از بزرگترین خط تولید آدامس در خاورمیانه به حساب می‌آید. همین‌طور در این سال شرکت بازرگانی پارس‌گستر تحت نظر شرکت صنعتی مینو راه‌اندازی شد.
- ۱۳۹۰: سهام شرکت صنایع غذایی نان رضوی در زاهدان خریداری شد.
- ۱۳۹۸: گروه صنعتی مینو با هدف توسعه و برای تامین تمام مواد اولیه محصولاتش، کارخانه روغن در بهشهر مازندران را خریداری کرد.
- ۱۳۹۹: در ادامه تامین مواد اولیه توسط خود این شرکت، کارخانه تولید شکر و قند در شهر فسا در استان فارس و مجتمع کشت و صنعت ماریان که محصولات کنسرو را داشت و همین‌طور شرکت آب معدنی رباط زاگرس لرستان را نیز خریداری کرد.
محصولات مینو
شرکت صنعتی مینو با تولید دو محصول آبنبات و تافی آغاز به کار کرد. ولی امروزه محصولات بسیار زیادی تولید می‌کند: انواع شکلات، ویفر، اسنک، چوب‌شور، آدامس، کیک، نوشابه و دلستر، آب میوه، آب معدنی و حتی محصولات دارویی مانند انواع شربت‌ها، قرص و پمادها و حتی لوازم آرایشی و بهداشتی مثل انواع شامپو، کرم، عطر و …. را تولید می‌کند.
ازعاشقانه‌های پفک قلبی
پدر مینو در یکی از سفرهایش که به خارج از کشور رفته بود، با خوراکی‌ای آشنا شد که از محصولات شرکت آمریکایی به اسم بیاتریس فودز بود. او وقتی به ایران بازگشت، تصمیم گرفت تا آن خوراکی لذیذ را این‌جا درست کند و وقتی برای نام‌گذاری آن مستاصل مانده بود به یاد خاطره‌ای از کودکی‌اش افتاد که با مادرش به قنادی مینا در خیابان نادری رفته بودند، در آن‌جا شیرینی داشتند به نام پفک که از شیرینی‌هایی بود که او عاشقش بود. در این لحظه جرقه‌ای به ذهنش رسید و اسم این خوراکی را «پفک نمکی» گذاشت. او کلمه «پفک» را بخاطر عشقش به آن خاطره و «نمکی» را بخاطر شوری بی‌پایان این خوراکی، انتخاب کرد. برخی از کارکنان بعدها که این قصه را شنیدند به این فکر فرو رفتند که شاید این کلمه گویای تمام عشقِ خسروشاهی به پفک نباشد، بنابراین به مینو پیشنهاد دادند و محصول دیگری به نام «پفک قلبی» را تولید کردند.
مینو، سکوی پرتاب
کودک بودم که ما را به کارخانه مینو بردند، آدم وقتی کودک است دنیا را بزرگ‌تر می‌بیند و همه‌چیز با سرعت بیشتری از جلو چشمانش می‌گذرد. ما را به قسمتی بردند که حالت راهرومانند داشت، که به آن‌ها خط مونتاژ می‌گفتند، در خط مونتاژها، پفک‌ها و تافی‌ها و شیرینی‌ها و هر آن‌چیزی که طعم زندگی داشت را با شتابی سرسام‌آور به قسمت بسته‌بندی پرتاب می‌کردند.
بچه‌ها به صف بین خط‌های مونتاژ هاج و واج راه می‌رفتند و خوراکی می‌خوردند، ولی من با پرتاب خوراکی‌ها و دست‌های کارگرانی که در هوا می‌چرخیدند تا سریع‌تر بتوانند آن‌ها را بگیرند، چشمانم گیج می‌رفت. احساس دوگانه عجیبی بود لذت چشیدن به‌همراه ترسی که نکند دست‌های کارگران به خوراکی‌ها نرسد.
سوالات متدوال
کارخانه مینو چند سال است که کار می‌کند؟
این کارخانه از سال ۱۳۳۸ ثبت شده است و شروع به کار کرده است.
چه کسی کارخانه مینو را راه‌اندازی کرد؟
کارخانه مینو را خاندان خسروشاهی به راه انداختند که بعد از انقلاب، این کارخانه به نهادهای انقلابی واگذار شد.
کارخانه مینو در کجا قرار دارد؟
کارخانه اصلی در کیلومتر ده جاده مخصوص کرج واقع شده است. کارخانه دیگری در خرمدره ۸۵ کلیومتری زنجان قرار دارد ولی بعضی محصولاتش در زاهدان و استان فارس نیز تولید می‌شوند.
