به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم و کم‌کم می‌توان شور و اشتیاق مردم برای رسیدن نوروز را در کوچه و خیابان‌ها مشاهده کرد. یکی از زیباترین سنت‌های ما ایرانی‌ها برای نوروز، چیدن سفره هفت‌سین و آماده کردن وسایل آن است. یکی از اجزای همیشگیِ سفره هفت‌سین، سبزه‌ی آن است که از زمان قدیم مادربزرگ‌ها آن را با دستان خود درست می‌کردند و امروزه نیز، بسیاری از افراد دوست دارند تا این کار را در خانه انجام دهند و شادی روزهای پایانی سال را با تماشای جوانه زدن سبزه در خانه، دو چندان کنند.
اگر شما نیز تصمیم گرفتید تا سبزه‌ی امسال را خودتان در خانه درست کنید، در این مقاله همراه ما شوید تا با کاشت انواع سبزه و فوت‌وفن‌های آن آشنا شوید. اما قبل از هر کاری، خوب است در مورد بهتری زمان کاشت سبزه بدانید چرا که بسیاری، همیشه در مورد بهترین زمان کاشت سبزه سوال دارند.
بهترین زمان گذاشتن سبزه عید چه زمانی است؟
دانه‌هایی که برای کاشت سبزه انتخاب می‌کنید، هر کدام دارای یک زمان کاشت هستند و به همین خاطر، حتما باید از زمان درستِ کاشت آنها باخبر شوید تا سبزه را برای سفره هفت‌سین داشته باشید. برای اینکه بهترین زمان را انتخاب کنید، باید بدانید که رویش کامل بیشتر دانه‌ها بین دو هفته تا ۲۰ روز زمان می‌برد اما در میان دانه‌ها هستند دانه‌هایی که تنها یک هفته زمان برای رویش آنها کافی است، مانند ارزن. اما هیچ‌وقت ریسک نکنید و کمی قبل‌تر از رسیدن نوروز، دست به کار شوید و سبزه خود را بکارید. زمان مناسب برای کاشت هرکدام از دانه‌ها به شرح زیر است:
- زمان مناسب برای کاشت گندم: ۱۰ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت ماش: ۱۲ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت عدس: ۱۵ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت ارزن: ۱۴ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت بذر شاهی: ۶ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت لوبیا چشم‌بلبلی: ۱۵ تا ۱۷ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت بذر خرفه: ۱۰ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت بذر یونجه: ۱۵ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت بذر شنبلیله: ۱۴ روز قبل از سال نو
- زمان مناسب برای کاشت بذر مرکبات: ۱۵ تا ۳۰ روز قبل از سال نو
کاشت سبزه گندم
یکی از رایج‌ترین و البته نوستالژیک‌ترین نوع سبزه برای نوروز، سبزه گندم است که خیلی راحت آماده می‌شود. برای کاشت سبزه گندم اقدامات زیر را انجام دهید:
- اولین کاری که باید انجام دهید این است که یک لیوان گندم را در ظرفی با سایز متوسط بریزید.
- در این مرحله باید کاسه را از آب پر کنید و اجازه دهید گندم‌ها برای ۲ روز در آب خیس بخورند. در مدت این دو روز، حتما آب گندم را چند بار عوض کنید.
- پس از دو روز، شاهد جوانه زدن گندم‌ها خواهید بود. در این مرحله باید یک پارچه‌ی نخی را روی یک آبکش قرار دهید و گندم‌ها را روی پارچه بریزید.
- با ریختن گندم‌ها روی پارچه، قرار است که تمام آبِ گندم‌ها گرفته شود که بتوانید آنها را کنار پنجره بگذارید. پس از خارج شدن آب از گندم‌ها، روی آنها یک پارچه بکشید و آنها را به مدت ۳ روز پشت پنجره‌ای پرنور بگذارید.
- در طول مدت این سه روز باید مدام روی پارچه را آب‌پاشی کنید و این کار را می‌توانید با اسپری انجام دهید. فراموش نکنید که در این مرحله نیز گندم‌ها باید با پارچه داخل آبکش باشند تا آب اضافی آنها گرفته شود.
- پس از گذشته سه روز، جوانه‌های رشدیافته را مشاهده خواهید کرد که می‌توانید آنها را به آرامی به ظرف دلخواه‌تان منتقل کنید.
- پس از قرار دادن جوانه‌ها در ظرف سبزه، باز هم روی آنها یک پارچه‌ی نم‌دار بگذارید و دوباره ظرف را پشت پنجره‌ای قرار دهید که نور کافی دارد.
- پس از سبز شدن جوانه‌های گندم، می‌توانید پارچه را از روی آنها بردارید، اما باز هم بهتر است که آنها را پشت پنجره بگذارید تا جوانه‌ها به خوبی نور دریافت کنند.
- برای رشد عالی جوانه‌های گندم، بهتر است که روزانه به آنها کمی آب بدهید.
کاشت سبزه عدس
سبزه‌ی عدس یکی از زیباترین سبزه‌ها برای قرار دادن در سفره هفت‌سین است که جلوه‌ای خاص به سفره شما خواهد داد. برای کاشت سبزه عدس لازم است که این مراحل را طی کنید:
- زمان مناسب برای کاشت عدس‌ها، دو هفته قبل از نوروز است. بنابراین ۱۵ روز قبل از نوروز و سال نو، عدس‌ها را درون یک ظرف بریزید و مانند گندم، روی آنها را با آب پر کنید.
- چند روز به عدس‌ها زمان دهید تا در آب خیس بخورند. پس از گذشت چند روز، اگر دیدید که عدس‌ها خشک شده‌اند، با اسپری روی آنها آب بریزید اما نیازی نیست که آنها را در آب غوطه‌ور کنید.
- پس از گذشت چند روز، باید یک پارچه مرطوب روی عدس‌ها بیندازید و ظرف آن را در جایی که نه خیلی گرما و نه خیلی سرد است، قرار دهید.
- درست مانند گندم باید روزانه با اسپری، آب روی عدس‌ها بپاشید تا مرطوب بمانند. این کار را باید تا زمانی ادامه دهید که عدس‌ها جوانه می‌زنند.
- وقتی عدس‌ها جوانه زدند، می‌توانید آنها را به ظرف مخصوص سبزه منتقل کنید.
- در این مرحله لازم نیست که دستمال را از روی عدس‌ها بردارید و اجازه دهید تا وقتی که جوانه‌ها به خوبی رشد کردند، دستمال روی عدس‌ها بماند.
- برای اینکه سرعت رشد جوانه‌های عدس بیشتر شود، باید آن را در کنار پنجره‌ای قرار دهید که نور خوبی دارد.
- پس از اینکه جوانه‌ها به خوبی رشد کردند، می‌توانید دستمال را بردارید و تا زمانی که از سبزه استفاده می‌کنید، می‌توانید به آن کمی آب نیز بدهید تا همچنان رشد کند.
کاشت سبزه با بذر مرکبات
یکی از سبزه‌هایی که در سال‌ها اخیر بسیار رواج پیدا کرده است، سبزه با بذر مرکبات است که شامل مرکباتی مانند نارنج، پرتقال، نارنگی و لیموشیرین می‌شود. برای درست کردن این نوع سبزه، مراحل زیر را طی کنید:
- هسته مرکبات مد نظر خود را برای مدت دو روز خیس کنید.
- پس از دو روز می‌توانید پوست هسته را جدا کنید و قسمت سبز آن را در ظرف یا گلدان انتخابی خود بکارید. علاوه بر این، می‌توانید این کار را بدون جدا کردن پوست هسته انجام دهید و دانه‌های خیس‌خورده را مستقیم درون گلدانی بکارید که با خاک سبک پر شده است.
- در هر دو روش و پس از قرار دادن دانه‌ها در گلدان، باید یک لایه‌ی نازک خاک روی سطح آنها بریزید. فراموش نکنید که برای کاشت بذر مرکبات باید از گلدانی استفاده کنید که در کف‌اش سوراخ وجود دارد که آب از آن خارج شود.
- پس از کاشت بذرها، روی خاک را با اسپری آب‌پاشی کنید.
- پس از آب‌پاشی، گلدان را در جایی قرار دهید که نور خورشید داشته باشد و حتما روی آن را یک نایلون بگذارید.
- دانه‌های کاشته شده معمولا ۱۵ تا ۳۰ روز بعد جوانه می‌زنند و می‌توانید آنها را برای سفره هفت‌سین استفاده کنید. علاوه بر این، امکان کاشت این جوانه‌ها نیز برای شما فراهم است و می‌توانید آنها را در باغچه با هر مکان دیگری بکارید.
کاشت سبزه با ماش
ماش نیز از دیگر سبزه‌های زیبا و محبوب میان ایرانی‌ها است که برای کاشت آن کار سختی پیش روی خود ندارید و تنها کافی است این کارها را انجام دهید:
- مانند دیگر مدل‌ها برای درست کردن سبزه ماش، باید مقداری ماش را از شب قبل در آب خیس کنید.
- پس از گذشت ۲۴ ساعت، آب داخل کاسه ماش‌ها را خالی کنید و ماش‌ها را در ظرف مخصوص سبزه و به شکل لایه‌ای نازک بریزید. نازک بودن لایه ماش‌ها برای این است که سبزه خیلی پرپشت نشود و جوانه‌های ماش به خوبی مشخص باشند. اگر سبزه پرپشت دوست دارید، ماش‌ها را به‌صورت لایه‌ای ضخیم درون ظرف بریزید.
- پس از قرار دادن ماش‌ها داخل ظرف، یک دستمال روی آنها قرار دهید و سعی کنید که این دستمال را با آب‌پاشی، همیشه مرطوب نگه دارید.
- وقتی اندازه‌های جوانه‌های ماش به یک سانتی‌متر رسید، دستمال را از روی جوانه‌ها بردارید.
- اسپری کردن آب روی جوانه‌ها را تا ۴ روز ادامه دهید تا زمانی که طول سبزه به اندازه‌ی دلخواه‌تان برسد.
- اگر دوست دارید تا رنگ سبزه ماش تیره‌تر شود، باید آن را در محیط نسبتا گرم‌تری قرار دهید.
کاشت سبزه‌های عید با بذرهای مختلف دیگر
بذرهای دیگری هستند که می‌توانید از آنها برای کاشت سبزه نوروز استفاده کنید. برخی از متداول‌ترین این بذرها و روش کاشت آنها به شرح زیر است:
- سبزه ارزن: برای کاشت ارزن، باید بذرهای ارزن را ۳ تا ۴ ساعت در آب خیس کنید و بعد آنها را مانند هر بذر دیگری درون خاک بکارید.
- سبزه خرفه: برای کاشت بذر خرفه، باید بذرهای خرفه را ۳ تا ۴ ساعت در آب خیس کنید و بعد آنها را مانند هر بذر دیگری درون خاک بکارید.
- سبزه شاهی: برای کاشت سبزه شاهی، ابتدا باید بذر شاهی را درون آب و به مدت چند ساعت خیس کنید. سپس آنها را به ظرف سبزه منتقل کنید و روی بذرها را با دستمال بپوشانید. تقریبا یک هفته بعد بذرها جوانه می‌زنند و در طول این مدت شما باید مدام بذرها و جوانه‌ها را مرطوب نگه دارید.
- سبزه یونجه: برای کاشت یونجه، بذرهای یونجه را ۲۴ ساعت در آب خیس کنید و سپس آنها را درون خاک بکارید. تقریبا بعد از ده روز، جوانه‌های یونجه را مشاهده خواهید کرد.
- سبزه شنبلیله: برای کاشت سبزه شنبلیله می‌توانید از روش ارزن و خرفه استفاده کنید.
- سبزه لوبیا چشم بلبلی: اگر دوست دارید تا از لوبیا چشم بلبلی برای کاشت سبزه نوروز استفاده کنید، می‌توانید سراغ همان روشی بروید که در کاشت سبزه ماش از آن استفاده می‌کنید.
این مواردی که نام بردیم، از جمله محبوب‌ترین دانه‌ها و بذرها برای کاشت سبزه نوروز هستند. اما برخی دیگر از دانه‌ها و بذرها مانند کنجد، خاکشیر، تخم کتان، ذرت، تخمه کدو، تخمه آفتابگردان و حتی هسته خرما وجود دارند که می‌توانید از آنها نیز برای درست کردن سبزه هفت‌سین استفاده کنید.
