مسمومیت غذایی هنگامی اتفاق می‌افتد که فرد غذایی را بخورد که حاوی باکتری، ویروس یا سایر عوامل بیماری‌زا بوده و باعث بیماری افراد شود. ده‌ها میکروب می‌توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند. با این حال، برخی از رایج‌ترین آنها شامل نورو ویروس و سالمونلا است. ابتلا به باکتری اشریشیا کلی (E. coli) کمتر شایع است و به طور معمول علائم شدیدتری ایجاد می‌کند. هر ماده غذایی آلوده می‌تواند باعث مسمومیت غذایی شود، اگرچه برخی از غذاها نسبت به بقیه بیشتر در معرض آلودگی هستند. در این مقاله، به بررسی نکاتی جهت پیشگیری از مسمومیت غذایی در فصل تابستان پرداخته و همچنین اقدامات پیشگیرانه برای مسمومیت غذایی را معرفی خواهی کرد.
کدام غذاها خطر مسمومیت بالایی دارند؟
محققان بیش از 250 بیماری منتقله از طریق مواد غذایی را شناسایی کرده‌اند. برخی از میکروب‌های ایجاد کننده این بیماری‌ها در غذاهای خاص به راحتی رشد می‌کنند. همچنین، برخی از روش‌های تهیه غذا می‌تواند خطر مسمومیت غذایی را افزایش دهد، مثلا وقتی شخصی سبزیجات را روی تخته برش شسته نشده‌ای که قبلا گوشت روی آن برش داده شده، خرد کند. برخی از غذاهایی که خطر مسمومیت غذایی بالاتری دارند شامل این موارد هستند:
خرید سریع مایحتاج سوپرمارکتی
با اسنپ‌مارکت اکسپرس، هر چی نیاز داری آنلاین سفارش بده و سریع تحویل بگیر.
Ret30
تخم مرغ
سالمونلا، یکی از میکروب‌هایی است که معمولا باعث مسمومیت غذایی می‌شود و ممکن است تخم مرغ تازه را آلوده کند. در صورتی که فرد تخم مرغ خام یا نپخته بخورد، خطر آلودگی بسیار بیشتر است. این عفونت می‌تواند قسمت داخلی تخم مرغ را در حالی که هنوز داخل بدن مرغ است، آلوده کند. همچنین، مدفوع آلوده از یک مرغ یا پرنده آلوده می‌تواند تخم مرغ یا تخم پرنده سالم را تحت تأثیر قرار دهد.
استافیلوکوکوس اورئوس (Staph aureus) باکتری تولید کننده سم در غذاهایی است که مدت زمان زیادی در یخچال باقی مانده باشند. اگرچه پختن غذا می‌تواند اکثر باکتری‌ها را از بین ببرد، سموم باقی مانده استافیلوکوکوس اورئوس هنوز هم می‌تواند باعث بیماری شود. برای کاهش خطر عفونت، باید تخم مرغ‌ها را در یخچال و در دمای 40 درجه فارنهایت (4.4 درجه سانتی‌گراد) یا پایین‌تر نگه دارید. از تخم مرغ ترک خورده و آسیب دیده استفاده نکنید و تخم مرغ را کاملا بپزید تا زرده‌ها سفت شوند. برای غذاهایی که به تخم مرغ نیمه پخته نیاز دارند، فقط از تخم مرغ پاستوریزه استفاده کنید. هر وعده غذایی که حاوی تخم مرغ یا مایونز بر پایه تخم مرغ باشد نیز باید ظرف مدت 2 ساعت از زمان آماده سازی در یخچال نگهداری شود.
گوشت
گوشت، به خصوص گوشت خام یا نیمه پخته می‌تواند طیف وسیعی از بیماری‌های منتقله از راه غذا مانند کلوستریدیوم پرفرنژنس، اشریشیا کلی، سالمونلا و یرسینیا را به همراه داشته باشد. گوشت آلوده می‌تواند سایر مواد غذایی را نیز آلوده کند. برای کاهش خطر آلودگی متقابل، باید این نکات رعایت شوند:
- دستان خود را پس از دست زدن به گوشت خام یا نیمه پخته بشویید
- گوشت خام را در نزدیکی یا همراه با غذاهای دیگر قرار ندهید
- ظروفی را که برای شستن یا برش گوشت استفاده شده، کاملا بشویید
- گوشت را با استفاده از دماسنج مخصوص پخت و پز کاملا بپزید
- باقیمانده گوشت را در یخچال قرار دهید
پختن گوشت در دمای بالا باعث از بین رفتن بیشتر عوامل بیماری‌زا می‌شود، اما درجه حرارت مورد نیاز بر اساس نوع گوشت متفاوت خواهد بود. مطمئن شوید که گوشت را ظرف 2 ساعت از آماده سازی در یخچال نگهداری کنید.
میوه‌ها، سبزیجات و جوانه‌ها
تقریبا نیمی از موارد مسمومیت غذایی از میوه و سبزیجات تازه ایجاد می‌شود. سبزیجات برگدار، میوه‌ها و جوانه‌ها می‌توانند فرد را به لیستریا، اشریشیا کلی، سالمونلا و سایر عوامل بیماری زا آلوده کنند. جوانه‌ها برای رشد به شرایط گرم و مرطوب نیاز دارند. این شرایط همچنین زمینه مناسبی برای تولید باکتری و سایر میکروب‌ها فراهم می‌کند. به همین دلیل، زنان باردار و سایر افراد در معرض بیماری شدید مربوط به مسمومیت غذایی نباید جوانه بخورند. برای کاهش خطر ابتلا به بیماری از طریق مصرف این محصولات، باید این نکات را رعایت کنید:
- همیشه میوه‌ها و سبزیجات را بشویید
- محصولات پوست گرفته یا خرد شده باید در عرض 2 ساعت داخل یخچال قرار داده شوند
- میوه‌ها و سبزیجات را از سایر مواد غذایی خام، به ویژه گوشت جدا کنید
غذاهای تخمیر شده و کنسروی
غذاهای تخمیر شده و کنسروی از باکتری‌های سالم برای ایجاد طعم و مزه استفاده می‌کنند. غذاهای تخمیری و کنسرو شده بی‌خطر هستند، اما وقتی در روند تخمیر مشکلی پیش بیاید، باکتری‌های خطرناک می‌توانند وارد غذا شوند و باعث بروز بیماری بوتولیسم شوند. اجتناب از مصرف غذاهای کنسروی و تخمیر شده می‌تواند خطر مسمومیت غذایی را کاهش دهد. همچنین، بعد از باز شدن مواد غذایی کنسروی به سرعت آنها را در یخچال قرار دهید.
غذاهای دریایی
غذاهای دریایی، به ویژه غذاهای خام و نیمه پخته مانند صدف، انواع زیادی از مسمومیت‌های غذایی را ایجاد می‌کند، از جمله بیماری‌های لیستریا و سالمونلا. غذاهای دریایی همچنین می‌توانند باعث ایجاد عفونتی به نام یا ویبریو کلرا که عامل ایجاد وباست، شوند. بعلاوه، این باکتری می‌تواند با ایجاد زخم‌های عفونی باعث مرگ افراد شود. بسیاری ویبریو کلرا را باکتری‌های گوشت خوار نیز می‌نامند، زیرا باعث از بین رفتن گوشت اطراف زخم می‌شود.
برای کاهش خطر ابتلا به این عفونت، افراد باید هنگام تهیه غذاهای دریایی دست‌های خود را بشویند. افرادی که در معرض خطر بیماری‌های ناشی از غذا هستند باید از مصرف غذاهای دریایی خام یا نپخته کاملا خودداری کنند.
شیر و پنیرهای غیر پاستوریزه
پنیرهای نرم، شیر خام و شیر غیر پاستوریزه همه زمینه ساز تولید باکتری‌هایی از جمله لیستریا هستند. زنان باردار و سایر گروه‌هایی که در معرض خطر بیماری‌های ناشی از غذا هستند باید از مصرف این مواد غذایی خودداری کنند .خوردن پنیرهای نرم تهیه شده از شیر پاستوریزه نیز می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. لبنیات و وعده‌های غذایی حاوی محصولات لبنی که در دمای اتاق قرار داده می‌شوند، همچنین می‌توانند باکتری بیماری زای استاف اورئوس را رشد داده و باعث بروز مسمومیت‌های غذایی شوند. مراقب باشید که غذاهای حاوی محصولات لبنی ظرف مدت 2 ساعت از آماده سازی داخل یخچال با دمای 35–40 درجه فارنهایت (1.6 تا 4.4 درجه سانتی‌گراد) قرار بگیرند.
درمان مسمومیت غذایی
درمان مسمومیت غذایی به نوع عفونت فرد بستگی دارد. در موارد خفیف، مسمومیت غذایی می‌تواند به خودی خود برطرف شود، خصوصا در بزرگسالانی که در حالت عادی از لحاظ جسمانی سلامت هستند. کودکان، افراد مسن و زنان باردار ممکن است مستعد ابتلا به بیماری شدید باشند و همیشه باید به دلیل احتمال مبتلا بودن به مسمومیت غذایی به پزشک مراجعه کنند.
در بیشتر موارد، درمان بر مدیریت علائم و جلوگیری از کمبود آب بدن متمرکز است. در بیمارستان، پزشک ممکن است مایعات داخل وریدی یا داروهای تجویز داروی ضد تهوع را تجویز کند. درمان در منزل معمولا شامل مصرف نوشیدنی‌های الکترولیتی (حاوی الکترولیت‌هایی نظیر سدیم، پتاسیم و کلسیم هستند)، نوشیدن مقدار زیادی آب و استراحت است. توجه داشته باشید که نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی زا نمی‌توانند به اندازه کافی جایگزین الکترولیت‌های از دست رفته شوند، بنابراین فرد برای درمان مسمومیت غذایی نباید آنها را بنوشد.
اقدامات پیشگیرانه
برای پیشگیری از مسمومیت غذایی در فصل تابستان اقداماتی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
-
- غذاهایی که خطر ابتلا به مسمومیت غذایی در آنها زیاد است، باید به طور کامل پخته شوند
- از مصرف غذاهایی که احتمال ایجاد مسمومیت غذایی در آنها زیاد است خودداری کنید (به خصوص اگر فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف است یا در معرض خطر بیماری قرار دارد)
- غذاهای مختلف را جدا و بدون این‌که با هم در تماس باشند، آماده کنید
- سطوح را پیش از استفاده کاملا تمیز و ضد عفونی کنید
- قبل و بعد از تماس با مواد غذایی، دست‌هایتان را کاملا بشویید
- ظرف 2 ساعت از آماده سازی غذاها، آنها را داخل یخچال با دمای 35–40 درجه فارنهایت (1.6 تا 4.4 درجه سانتی‌گراد) قرار دهید
از قرار دادن مواد غذایی بیش از 2 ساعت خارج از یخچال خودداری کنید.
[the_ad id=”6339″][the_ad id=”6182″]
نتیجه گیری
با وجود تاکید بر پیشگیری از مسمومیت غذایی باید این را هم گفت که مسمومیت غذایی معمولا یک بیماری جزئی است که فرد را ملزم به چند روز مرخصی از کار یا مدرسه می‌کند. با این حال، در موارد شدیدتر ممکن است کار به بیمارستان کشیده شده یا جان فرد به خطر بی‌افتد. بررسی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) نشان می‌دهد که هر ساله حدود 128000 نفر به دلیل مسمومیت غذایی به بیمارستان می‌روند و حدود 3000 نفر در این بین جانشان را از دست می‌دهند. افراد باید در صورت مشاهده علائم بیماری ناشی از مصرف غذا به پزشک مراجعه کنند. دریافت درمان سریع می‌تواند به کاهش خطر عوارض جدی کمک کند.
