شیر کم چرب یا پرچرب، مسئله این است! یکی از دوراهی‌ها در انتخاب خوراکی‌ها، انتخاب بین خوشمزه‌تربودن یا سالم‌تربودن آن خوراکی‌ست. این دوراهی، درباره شیر هم وجود دارد. شیر پرچرب خوش‌مزه‌تر از شیر کم‌چرب است. اما شیر کم‌چرب، به دلیل کالری پایین‌تر و سالم‌تربودن انتخاب بهتری‌ست. اما آیا واقعا این نظریه درست است؟
اصلا تفاوت شیر پر چرب و کم چرب چه‌قدر است؟ برای دهه‌ها، متخصصان تغذیه، مصرف محصولات لبنی کم‌چرب را به همه افراد بالای دو سال توصیه می‌کردند. با این حال در سال‌های اخیر، دانشمندان این باور را زیر سوال برده‌اند. با وجود نظرات متناقض نسبت به شیر کم چرب یا پرچرب، این سوال مطرح می‌شود که در کل، شیر کم چرب بهتر است یا پر چرب؟
اگر طعم شیر، ماست و پنیر پرچرب را ترجیح می‌دهید، خبر خوبی برای شما داریم. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که لبنیاتی نظیر شیر کم‌چرب یا فاقد چربی، الزاما گزینه بهتر و سالم‌تری نیستند. در ادامه، به این سوال پاسخ می‌دهیم که برای حفظ سلامتی‌مان خوردن شیر کم چرب بهتر است یا پر چرب؟
انواع مختلف شیر
انواع مختلفی از شیر در اکثر فروشگاه‌های مواد غذایی موجود است. شیر بدون چربی، شیر کم چرب یا پرچرب و غیره، از انواع این شیرها محسوب می‌شوند. تفاوت شیر پر چرب و کم چرب در این است که شیر پرچرب، شیری‌ست که میزان چربی موجود در آن تغییری نکرده است. شیر بدون چربی و ۱ درصد، با حذف چربی از شیر کامل، تولید می‌شود.
محتوای چربی بر حسب وزن، به‌صورت درصدی از کل مایع اندازه‌گیری می‌شود. در اینجا محتوای چربی انواع شیر را بررسی می‌کنیم:
- شیر پرچرب: ۳ درصد چربی شیر
- شیر کم چرب: ۱ درصد چربی شیر
- بدون چربی: کمتر از نیم درصد چربی شیر
از آنجا که چربی، بیش از هر ماده مغذی دیگر کالری دارد، شیر با محتوای چربی بالاتر، حاوی کالری بیشتری‌ست. این اصلی‌ترین تفاوت شیر پر چرب و کم چرب است.
مضرات شیر پرچرب چیست؟
سالهاست که دستورالعمل‌های تغذیه‌ای، به مردم توصیه می‌کنند که از نوشیدن شیر کامل، به دلیل محتوای چربی اشباع‌شده آن، خودداری کنند. دلیل این توصیه، ارتباط احتمالی چربی اشباع‌شده با بیماری قلبی‌ست. برخی مطالعات نشان داده است که چربی اشباع، سطح کلسترول را افزایش می‌دهد. محققان بر این باورند که سطح کلسترول بالا، با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است.
بر اساس این اطلاعات، متخصصان این فرض را مطرح کردند که چربی اشباع‌شده، باید خطر بیماری قلبی را افزایش دهد و این را از مضرات شیر پرچرب هم می‌دانستند. در سال‌های اخیر، این توصیه زیر سوال رفته است؛ زیرا اکنون داده‌های تجربی زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد خوردن چربی اشباع، باعث بیماری قلبی نمی‌شود. پس، احتمالا میان خوردن شیر کم چرب یا پرچرب، آنچنان تفاوتی وجود ندارد.
آیا واقعا باید نگران چربی‌های اشباع باشیم؟
با بررسی ۲۱ مطالعه، نتیجه‌گیری شد که هیچ مدرک قابل توجهی مبنی‌بر افزایش چربی اشباع و ارتباط آن با بیماری قلبی وجود ندارد. فرضیه قدیمی این است که چربی اشباع، میزان کلسترول را افزایش می‌دهد. سطح کلسترول بالا هم، خطر بیماری قلبی را بیشتر می‌کند. با این حال، رابطه بین چربی اشباع و کلسترول پیچیده‌تر از این است.
چربی اشباع، باعث افزایش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) در خون می‌شود که به کلسترول بد معروف است. اما آن‌چه اغلب نادیده گرفته می‌شود، این است که چربی اشباع، باعث افزایش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول خوب هم می‌شود. HDL اثر محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی دارد.
علاوه‌بر این، همه LDLها خطرناک نیستند. انواع مختلفی از LDL وجود دارد. از این انواع مختلف، ذرات بسیار کوچک و متراکم LDL هستند که بیشترین اثرات مخرب را بر قلب و عروق دارند. جالب این‌جاست که چربی اشباع، LDL را از ذرات کوچک و متراکم به ذرات بزرگ و کم‌ضررتری تبدیل می‌کند. این هم دلیل دیگری مبنی‌بر اینکه میان نوشیدن شیر کم چرب یا پرچرب تفاوت عجیبی وجود ندارد.
شیر پرچرب و کمک به کاهش وزن
بسیاری از افراد، از نوشیدن شیر پرچرب اجتناب می‌کنند؛ زیرا تصور می‌کنند چربی اضافی و کالری آن، باعث افزایش وزن آن‌ها می‌شود. به همین دلیل شیر کم چرب برای لاغری، انتخاب بیشتر افراد است. جالب این‌جاست که احتمالا عکس این قضیه صادق است. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لبنیات پرچرب، در واقع می‌تواند از افزایش وزن جلوگیری کند.
در یک بررسی، از هر ۱۶ مطالعه، ۱۱ مورد ارتباط بین مصرف لبنیات پرچرب و کاهش خطر چاقی نشان داده شد. یک مطالعه گسترده دیگر نشان داد زنانی که بیشترین مقدار لبنیات پرچرب را مصرف می‌کنند، کمتر دچار اضافه‌وزن می‌شوند. در همان مطالعه، مردانی که کمتر از سایرین لبنیات پرچرب مصرف کرده بودند، ۵۳٪ بیشتر در معرض خطر چاقی شکمی بودند.
البته نمی‌خواهیم فواید شیر کم چرب را زیر سوال ببریم؛ می‌خواهیم بگوییم لازم نیست سخت‌گیری کنید و میان شیر کم چرب یا پرچرب تفاوت زیادی قائل شوید. چه‌بسا شیر پر چرب، فواید بیشتری هم داشته باشد.
خواص شیر پرچرب و احتمال کاهش بیماری‌های قلبی
اگر هنوز هم میان انتخاب شیر کم چرب یا پرچرب مردد هستید باید بگوییم هیچ مدرک علمی معتبری اثبات نمی‌کند که چربی اشباع‌شده در شیر پرچرب، باعث بیماری قلبی می‌شود؛ حتی چندین مطالعه نشان داده‌اند که نوشیدن شیر پرچرب، با فواید سلامتی مرتبط است. به‌عنوان مثال، گفته می‌شود نوشیدن شیر پرچرب، با کاهش سندرم متابولیک در ارتباط است.
سندرم متابولیک، نامی‌ست که به گروهی از عوامل خطر، از جمله مقاومت به انسولین، چاقی شکمی، سطح HDL پایین و سطح بالای تری‌گلیسیرید اطلاق می‌شود. اسیدهای چرب موجود در شیر پرچرب، از خواص شیر پرچرب محسوب می‌شوند.
اسیدهای چرب، خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهند. نوشیدن شیر پرچرب، ممکن است فواید دیگر چون افزایش قدرت باروری و کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را هم به همراه داشته باشد. با این حال، شواهد به اندازه کافی قوی نیستند.
شیر کم چرب یا پرچرب، نوشیدن کدام یک بهتر است؟
تا این‌جای مقاله، انتخاب شما میان شیر کم چرب یا پرچرب کدام است؟ ممکن است هنوز هم درباره اینکه شیر کم چرب بهتر است یا پر چرب مردد باشید. پس بگذارید بحث را کامل‌تر باز کنیم. شیر کم‌چرب و شیر بدون چربی، نسبت به شیر کامل، کالری کمتر و ویتامین بیشتری دارند (به لطف غنی‌سازی). همچنین، شیر کم‌چرب دارای چربی اشباع کمتری‌ست.
چربی اشباع، باعث افزایش کلسترول بد و بالا‌رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود. اما شیرهای کم‌چرب و شیر بدون چربی، غالبا حاوی قند اضافه‌شده بیشتری نسبت به شیر کامل هستند. به همین دلیل می‌توانند برای بدن مضر باشند. گرچه ممکن است شیر بدون چربی برای کسانی که سعی در کاهش وزن دارند جذاب باشد.
اما در تفاوت شیر پر چرب و کم چرب برای کاهش وزن، بحث‌ها و اختلاف نظرهایی وجود دارد. مقدار زیاد شکر اضافه‌شده در شیر بدون چربی یا کم‌چرب، برای برخی از افراد مشکل‌ساز است. برخی دیگر، پیامدهای احتمالی بهداشتی را در روند غنی‌سازی شیر با مواد مغذی مطرح می‌کنند. مطالعات حاکی از آن هستند که چربی اشباع‌شده در شیر پرچرب، ممکن است به شما کمک کند تا در مقایسه با نوشیدن شیر کم‌چرب یا شیر بدون چربی، بیشتر احساس رضایت و سیری کنید.
بنابراین، در پاسخ به این سوال که شیر کم چرب بهتر است یا پرچرب، باید بگوییم بهتر است هنگام انتخاب و خرید شیر، ابتدا دقت کنید که ترجیح خود شما چیست و اینکه کدام یک از انواع شیر، می‌تواند نیازهای تغذیه‌ای شخصی شما را فراهم کند.
سخنان پایانی درباره انتخاب شیر کم چرب یا پرچرب
ما در این مقاله در رابطه با انتخاب میان شیر کم چرب یا پرچرب با شما صحبت کردیم. همچنین تفاوت شیر پر چرب و کم چرب را به‌طور کامل شرح دادیم. شیر، می‌تواند یکی از اجزای اصلی یک رژیم غذایی سالم باشد. بهتر است هنگام انتخاب شیر کم چرب یا پرچرب، نیازهای غذایی شخصی خود را تعیین کنید.
به‌عنوان مثال، مواردی مانند وزن فعلی، رژیم غذایی، میزان فعالیت و سایر عوامل مانند سن را در نظر بگیرید. به‌طور کلی، درباره این که برای شخص شما، شیر کم چرب بهتر است یا پر چرب، حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
